Maliye Bakanı Berova: Kayıt dışı iktisat ile en etkin şekilde savaşım edilecek

Iktisat, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nin 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı görüşmelerinde bütçeyle ilgili sunuş hitabı meydana getiren Bakan Berova, önceki dönem bütçe gelişimleri ve önümüzdeki dönem bütçe hedefleri hakkında informasyon verdi. Bütçenin karşı karşıya olduğu acil sıkıntıların üstesinden gelmenin kafi olmadığını, cemiyet için elzem olan öncelikler mevzusunda ilerleme kaydetmek icap ettiğini vurgulayan Berova, 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı hedeflerini şöyleki sıraladı:

“Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve hususi sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması.”

Berova, gelir politikası hedefleri içinde teknolojiden faydalanarak kayıt dışılığın en aza indirilmesi, daha etkin, rahat ve adil bir vergi sisteminin oluşturulması, katma kıymetli üretim, istihdam ve ihracatın desteklenerek ülkenin rekabetçi yapısının güçlendirilmesi, senelerdir destek verilen sektörlerin aldıkları desteklerin çözümleme edilerek ülke ekonomisine daha çok katkı sağlayacak sektörlere de destek verilmesinin sağlanması bulunduğunu kaydetti.

Konuşmasına bütçe hazırlıklarına katkı koyanlara teşekkür ederek başlamış olan Berova, etkinlik, verimlilik ve katma değerin artırılması çerçevesinde kaynak tahsislerinin düzenlenmesi, etkin kamu mali yönetiminin sağlanabilmesi, kamu idarelerinin bu yeni dönemde karar verme süreçleri güçlendirilerek mali saydamlık ve hesap verebilirliğinin artırılması, ekonomide istikrarın ve sürdürülebilirliğin temini, kamu ve hususi kesim yatırımlarının, nitelikli büyümenin ve istihdamın desteklenmesi, toplumsal refahın artışı ve adil paylaşımının, 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçesi’nde öncelikli amaçlar olarak ortaya konulduğunu altını çizdi.

Ülkenin ekonomik ve toplumsal kalkınmasına yönelik amaç ve hedefleri gerçekleştirmek suretiyle, mali kaynakların stratejik önceliklere gore etkin, etkili ve verimli bir halde elde edilmesi ve kullanılmasının büyük ehemmiyet arz ettiğini özetleyen Berova, bütçe yasasının buna gore hazırlandığını belirtti.

-“2024-2026 yıllarını kapsayan dönem için Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı ilk kez hazırlandı”

Yasada, 30 Ekim 2023 tarihinde meydana getirilen değişiklikle 2024-2026 yıllarını kapsayan dönem için Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı ilk kez hazırlandığını dile getiren Berova şöyleki devam etti:

“Dünya ekonomisi olarak, büyük bir belirsizlik ve artan riskin olduğu dönemden geçiyoruz. Bilinmiş olduğu suretiyle, 2020 yılının ilk çeyreğinden bu yana tüm dünyayı tesiri altına alan Covid-19 salgınıyla beraber halihazırda artmakta olan başta enerji ve besin olmak suretiyle küresel emtia tutarları, tedarik zincirlerindeki aksaklıklar ve artan navlun maliyetleri Rusya-Ukrayna savaşı ile hız kazanmış, yüksek enflasyon küresel düzeyde en mühim sorunlardan biri haline gelmişti. Yaşanmakta olan Rusya-Ukrayna savaşı ve bununla beraber Ortadoğu’da ortaya çıkan harp ile bunların dünya ekonomisine tesirleri, sıralı ekonomik travmalara sebep olmuş, bununla beraber tüm dünyada sosyo-ekonomik gelişim ve yapılanma süreci tekrardan icra edilmek zorunda kalınmıştır. Ülkemizin jeopolitik, jeo-stratejik ve siyasal konumu sebebiyle dünyada yaşanmış olan her türlü dalgalanma etkilerini fazlasıyla göstermekte olup, tekrardan yapılanma süreci uzayarak, sıkıntılı olabilmektedir.

2023 senesinde Türkiye Cumhuriyetinde yaşanmış olan ve yüzyılın felaketi olarak tarihe geçen zelzele felaketinin yarattığı sosyo-ekonomik etkenler, 2023 yılının ilk altı ayında devletimizde mali yıl bütçe uygulamalarını da etkilemiş ve oluşan gereksinim doğrultusunda 9 Ekim 2023 tarihinde Şimal Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi tarafınca 51/2023 Sayılı 2023 Mali Yılı Ek Bütçe Yasası kabul edilmiştir. 2023 Mali Yılı Bütçesinin, ek bütçe ile giderlerin 4,450 milyar TL, bütçe gelirlerinin ise 4,450 Milyar TL olarak artması ile toplam 40,310 Milyar TL ödenek tahsis ve gelir öngörülerek revize edilmiştir.

Şimal Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 40’ıncı yaşını kutlayacağımız bu günlerde, kurulduğundan itibaren genç devletimiz sayısız zorlukla karşılaşmış ve savaşım etmek durumunda kalmıştır. Sadece tüm problemler karşısında dikkatli yönetimimiz, Türkiye Cumhuriyeti’nin desteği ve her şeyden önemlisi Kıbrıs Türk halkının fedakâr emek harcaması ve dayanışması yardımıyla Hükümetimiz bu zorlukların üstesinden gelmiş ve gelmeye devam edecektir.”

-“Toplumumuz için elzem olan öncelikler mevzusunda ilerleme kaydetme çabalarının da desteklenmesi gerek”

Bütçenin karşı karşıya olduğu acil sıkıntıların üstesinden gelmesinin kafi olmadığını, hem de cemiyet için elzem olan öncelikler mevzusunda ilerleme kaydetme çabalarının da desteklenmesi icap ettiğini özetleyen Berova, bu hususta şunları kaydetti:

“Bu amaçla bu Hükümetin temel görevleri içinde yer edinen ve hazırlanan yeni bütçede öncelik eğitim, sıhhat, bayındırlık ve ulaştırma şeklinde sektörler kadar, iklim değişimleri, kuraklık, besin problemi öteki hizmet kurumlarımızda da altyapının geliştirilmesi ve yatırımın artırılarak desteklenmesi şeklinde emekler yapılması gereğini ortaya çıkarmış besin üretiminin artırılması yönünde çiftçilik ve hayvancılık sektörleri desteklenmiş ve DGD ye artış verilmiştir.

Dünya genelinde yaşanmış olan pandeminin 2020 yılı mart ayından itibaren adamızda görülmesi sebebiyle, tüm dünyada olduğu şeklinde kapılarımızın yabancı ülkelere kapatılması önlemleri çerçevesinde en mühim gelir kaynaklarımızdan gezim gelirleri negatif etkilenmiştir. Pandemi süresince uzaktan eğiteme geçilerek üniversitelere öğrencilerin gelememesi, 2020 ve 2021 yıllılarında ekonomimizde daralmaya ve hususi sektörde işsizlik oranının artmasına niçin olmuştur. 2021 yılının üçüncü çeyreğinden sonrasında normalleşme süresinin başlaması ile gerçek sektör üstündeki tesirleri azalmıştır.

2021 senesinde üniversitelerde karşı karşıya eğitimin başlaması ile 2022-2023 eğitim ve öğretim senesinde ve 2023-2024 eğitim, öğretim senesinde üniversitelerimizde tahsil gören öğrencilerin artışı ile ekonomide pozitif sürecin yaşanması adım atmıştır.

Bu süreç içinde tedarik zincirinde yaşanmış olan olumsuzluklar, yaşanmış olan savaşların tesiri dünya ekonomisinde petrol ve altın fiyatlarının yükselmesine, buna karşılık dünya borsalarında genel bir düşüşe niçin olmuştur. Akaryakıt fiyatlarındaki artışlar ve Türk Lirası’nın döviz karşısında kıymet kaybının yaşanması yaşam pahalılığı oranının yükselmesine sebebiyet vermiştir. 2021 yılının üçüncü çeyreğinden günümüze kadar gelirlerimizde pozitif gelişmeler meydana gelmiş olmasına karşın, pandemi sebebiyle ortaya çıkan sürecin ekonomik kaybı ile sonrasında yaşanmış olan savaşlar sebebiyle ülkemiz ekonomisinde yaşanmış olan daralmayı tolere etmek için 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçesi hazırlanırken gelir artırıcı ve gider azaltıcı ekonomik tedbirler ortaya konmuştur. Hükümetimizin, gelir artırıcı önlemler ile ilgili yapmış olduğu emekler ve bu çalışmaların sırasıyla 2025 ve 2026 dönemleri Merkezi Devlet Yönetimi Bütçelerinde uygulanmasının öngörülmesiyle 2025 mali yılından itibaren bütçe açığının kademeli olarak düşeceği ve 2026 mali yılı sonunda denk bütçeye ulaşılacağı hedeflenmektedir. Bu doğrultuda hazırlanan 2025-2026 yılı öngörüleri düzenlenmiştir.

Kamu maliyesinin ana hedefi mali disiplinin sağlanması olup, sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplini sağlanarak kamu kaynaklarının verimli kullanılabilmesi ile mümkün olabilecektir. Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplini sağlanarak sürdürülebilir kamu finansman dengesinin sağlanmasında taviz vermeden emekler sürdürülecektir.”

– “Bütçe bir plan, cetvel, yol haritasıdır”

Bütçenin bir plan, cetvel, yol haritası bulunduğunu vurgulayan Berova, devlet bütçesi ise kamu gelir ve giderlerinin, yasama organı tarafınca onaylanarak, hükûmet tarafınca yürütülüp uygulanmasına müsaade eden yasanın hukuki bir belge olduğuna işaret etti.

“Bir başka deyişle kamu kaynaklarının toplanması ve harcamaların yapılması için hükûmetin, ulusal egemenliği temsil eden Meclisten almış olduğu bir yetkidir; bu bağlamda cemiyet ile siyasal iktidar içinde kaynakların kullanımı mevzusunda meydana getirilen bir sözleşme olarak görülebilir. Bununla beraber Devlet Bütçesi mali, ekonomik, siyasal ve hukuki sonuçlar yaratır” diyen Berova şöyleki devam etti:

“Bu yüzden bütçenin iyi planlanması ve dikkatli kullanılması ehemmiyet arz etmektedir. Normal olarak ki gereksinim ve talepler devamlı olduğu şeklinde yüksektir. Bilhassa taleplerdeki yükseklik ülkemizin kaynak ve olanaklarının göz önüne alınması yanında daha başarı göstermiş olma, daha iyi hizmet yaratma, insanlarımıza daha iyi olanak sağlama yönündedir. Sadece bizlerin de görevi ülke kaynaklarının olanaklar nispetinde öncelikli gereksinimler çerçevesinde etkin olarak dağılımını sağlamaktır.

Bu hedefle, geçmiş veri ve detayları de kullanılarak gelecek tahmin ve programlarına uygun olarak ihtiyaçların karşılanması yönünde etkin dağılımının en iyi şekilde yapıldığı inancı ile hazırlanan 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı onayınıza sunulmuştur.

Öteki ülkelerde olduğu şeklinde, devletimizde de, 2024 Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken; öngörülen enflasyon rakamı olarak adlandırdığımız Tüketici Tutarları Endeksi (TÜFE) artışları ve döviz fiyatlarındaki gelişmeler baz alınmış ve mühim dayanaklar olarak kabul edilmiştir.

Personel giderlerine ilişkin ödenek tahsis edilirken, kamu personeline mali imkanlar ve hedefler göz önünde bulunarak 2024 – 2026 periyodu Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı’nda 2024 mali yılı için Ocak, Mayıs ve Eylül aylarında uygulanacak olan ve İstatistik Kurumu tarafınca piyasaya sürülen Tüketici Fiyat Genel Endeksine gore DPÖ tarafınca meydana getirilen tahminler ışığında (yüzde 48,68, yüzde 21,42 ve yüzde 20,94 oranlarında olmak suretiyle) üç kez, 2025 ve 2026 mali yıllarında ise Ocak ve Temmuz aylarında olmak suretiyle oluşacak yaşam pahalılığı iki kez aylık maaş ve ücretlere konsolide edilmiş ve kamuda yeni personel istihdam edilmesi ile ilgili olarak Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasasında öngörülen sınırlamaya devam edeceği varsayılmıştır.

Kamu idarelerinin Orta Vadeli Bütçe Çerçevesinde, hizmetin gelişmesine bağlı olarak ortaya çıkacak gereksinimler, döviz ve yaşam pahalılığında oluşacak değişimler göz önünde bulundurularak 2025 mali senesinde yüzde 45, 2026 mali senesinde yüzde 25 oranında gerçekleşeceği yönünde öngörülmüştür.”

-“ Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması hedefleniyor”

Berova 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı hedeflerini şöyleki sıraladı:

“Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve hususi sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması.”

Konuşmasında 2022-2023 yılı bütçe gerçekleşmelerine de yer veren Berova şöyleki devam etti:

“Geçmişe bakmakta yarar var diye düşünüyorum. Her ne kadar bütçe açıkları öngörülenin oldukca altında gerçekleşmiş olmasına karşın, 2020 yılından itibaren salgının süregelen tesirleri ve Rusya – Ukrayna Savaşından meydana gelen tedarik zincirindeki kırılmalar artarak devam etmektedir. Bu da kamu maliyesi açısından bilhassa nakitsel anlamda sıkıntıya yol açmaktadır.

2024 yılı bütçesinde öngörülen giderlerin yapılabilmesi için, ödün verilmeksizin bütçe açığını azaltacak yönde emek harcama yapılması hususunda hükümetimize mühim görevler düşmektedir.”

-“Yapısal sorunlarımız sorun yaratmakta”

Ambargolarla izole edilen iktisat, ülkeye özgü problemler, seneler itibarıyla oluşan yapısal sorunların kamu maliyesinin, kamu kurum ve müesseselerinin, mahalli idarelerin ve birçok sektörün sürdürülebilirliği hususunda sorun yarattığını dile getiren Berova, şöyleki devam etti:

“Tüm bu sorunlara bir de Rusya-Ukrayna savaşı ve bununla beraber Ortadoğu’da ortaya çıkan harp eklendiğinde ekonomik programları uygulamak zorunluluğu ve ihtiyacı bir o denli daha artmaktadır. Bundan korkmamamız, sorunlarla yüzleşmemiz ve sürdürülebilirliği sağlamak açısından plan ve programlara bağlı kalmış olarak mali disiplinden ödün vermeyecek çözümler üretmemiz gerekmektedir. Bu çözümler kesinlikle insanlarımızın gelir seviyesini düşürme politikaları olmayıp, gelecek nesillerin çıkarlarını da öngörerek oldukca daha iyiye ulaşmak ile Doğu Akdeniz’de sulh ve istikrarın korunması olmalıdır.

Bu çerçevede de Hükümet Programında da yer edinen siyaset ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir halde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile Mahalli Gelirler yüzde 98.05, Mahalli Giderler ise yüzde 100.26 artış öngörüsü çerçevesinde 2024 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı hazırlanmıştır.

2024 Mali Yılı Genel Bütçe Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulu’nca; 78 milyar 712 milyon Türk Lirası Gider, 71 milyar 932 milyon Türk Lirası Gelir, 6 Milyar 780 Milyon Türk Lirası Bütçe açığı; 2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulu’nca; 80 milyar 867 milyon Türk Lirası Gider, 74 milyar 087 milyon Türk Lirası Gelir, 6 Milyar 780 Milyon Türk Lirası Bütçe açığı olarak onaylanmıştır.”

-“Personel giderleri ile cari transferler, esnek olmayan büyük bir paya haiz”

Bütçe detaylarını veren Berova, bütçe giderleri içinde personel giderleri ile cari transferler kaleminin, esnek olmayan büyük bir paya haiz bulunduğunu vurgulayan Berova, konuşmasına şöyleki devam etti:

“Sürekli surette artan ve 2023 yılsonu harcama tahminine gore 1 milyar 35 milyona erişmesi beklenen ek mesai ödemelerinin Kamu Maliyesi yönünden sürdürülebilirliği olmayıp; verimlilik, hakkaniyet, istihdam açısından sorgulanmak zorunda olup hükümetimizin çabuk önlem alması zorundadır.

Bütçe açıkları ile ilgili olarak yukarıda da açıklanmış olduğu suretiyle 2024 mali yılı bütçesi üstünde muhteşem ödenek gereksinimleri hariç olmak suretiyle, öngörüsüz ve plansızlıktan meydana gelen ödenek gereksinimlerine bütçe disiplininden ödün verilmeyip karşılık verilmeyeceğini buradan bildirmek isterim.

Bilhassa vurgulamak isterim ki hususi ehemmiyet vererek 2023 Mali Senesinde 908.5 milyon TL tutarındaki yöresel yatırımları, 2024 Mali Senesinde yüzde 127.19’luk artışla 2,064.0 milyon TL’ye yükseltilmiştir.”

-Kayıt dışılığın en aza indirilmesi, adil bir vergi sistemi, desteklerin analizi gelir politikası hedefleri içinde

Berova, gelir politikası hedeflerini de şöyleki sıraladı:

“Teknolojiden faydalanarak kayıt dışılığın en aza indirilmesi, kayıtlı ekonomiye geçişin hızlandırılması daha etkin, rahat, ve adil bir vergi sisteminin oluşturulması, yatırım, katma kıymetli üretim, istihdam ve ihracatın desteklenerek ülkemizin rekabetçi yapısının güçlendirilmesi, senelerdir destek verilen sektörlerin aldıkları desteklerin çözümleme edilerek ülke ekonomisine daha çok katkı sağlayacak sektörlere de destek verilmesinin sağlanması.”

Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinin toplanacak vergilerle mümkün olduğuna işaret eden Berova, “Devletin yapmış olduğu harcamaların temel deposu vergilerdir ve vergi mühim bir maliye politikası aracıdır” dedi ve şöyleki devam etti:

“Hükümetimiz döneminde kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye ve kamu alacaklarının toplanmasına büyük ehemmiyet verdik. Bu kapsamda mevzuatın iyileştirilmesinin yanı sıra vergi denetim kapasitesinin güçlendirilmesi ve yükümlülerin vergiye gönüllü uyumunun artırılması da önceliklerimiz içinde yer almıştır. Hükümetimizin amacı mevcut vergi sistemini daha uygar daha bilimsel ve daha adil bir yapıya kavuşturmak, yatırımları ve istihdamı destekleyerek sürdürülebilir, ekonomik büyümeye katkı elde eden uygulanabilir bir vergi sistemini oluşturmaktır. İyi bir vergi sisteminin en mühim özelliği güçlü, etkin bir vergi idaresine haiz olmasıdır.

Gelir ve Vergi Dairesinin tekrardan yapılandırılmasını ve güçlendirilmesini sağlamak amacıyla emekler devam etmekte olup Teknolojik yeniliklerle yükümlülerini daha iyi tanıyan ve hizmet sunan ve hem de ödevlerini yerine getirmeyen yükümlüyü de daha yakından izleyen ve yaptırım tatbik eden bir vergi politikası hedeflerimiz içinde yer almıştır.”

-“Kayıt dışı iktisat ile en etkin şekilde savaşım edeceğiz”

Hükümetin temel politikaları içinde yer edinen ekonomiyi kayıt altına almak için kayıt dışı iktisat ile en etkin şekilde savaşım edeceklerini söyleyen Berova, şunları kaydetti:

“En rahat şekli ile kayıt dışılığı kurallara uyulmaması ve bundan ekonomik yarar sağlanması olarak tanımlarsak buradan da anlaşılabileceği şeklinde kayıt dışılık haksız rekabet ile gelir dağılımını bozan ve sonucunda toplumsal refahı sekteye uğratan bir olgudur. Kayıt dışılıkla mücadelede iki temel unsura bilhassa ehemmiyet veriyoruz. Bunlardan birincisi vergi denetimindeki etkinlik ikincisi ise mükelleflerin vergi bilincini geliştirmek, etkin otomasyon sistemi ile vergide adaleti yükseltmektir.

Kuvvetli vergi denetimi için personelin eğitimine hızla devam etmeyi, teknolojik alt yapıyı hızlıca geliştirmeyi ve vergi denetimlerini daha da artırmayı planlamaktayız. Bu doğrultuda E-fatura sistemi kurulmuş olup 2024 sonu itibariyle ekonomik yapıya dahil edilebilecektir. E-bodro, E-fatura sistemi ile beraber E-tebliğ kısmi olarak uygulanmaya başlanmış ve uygulamalardaki aksaklık tespit edilerek 2024 senesinde tam teşekküllü uygulamaya geçilebilecek emekler yapılmaktadır. Bununla beraber maaş bodrolarının E-Bodro sistemi ile otomasyon aracılığı ile oluşturulması emekleri başlatılmıştır.

Gümrük ve Rüsumat Dairesi Müdürlüğü, otomasyona sistemine geçmiş, sistemin etkin ve verimli kullanılması için ileri projeler geliştirme emekleri devam etmektedir.

Kayıtlı ekonomiye geçişin hızlandırılması ve kayıt dışılığın en aza indirilmesi amacıyla e-Maliye Projesinin Yürütülmesine ilişkin meydana getirilen sözleşme çerçevesinde Gelir ve Vergi Dairesi yönetimi verginin doğuşundan öğrenim edilinceye kadar yapacağı takip sistemi ile vergi gelirlerinin artırılmasında mühim katkılar elde edecektir.

Kamu yararını göz önünde bulundurarak Vergi kayıplarına uğramadığımız ve ödeme gücüne gore hepimiz için adil olacak bir vergilendirme düzeni için sorumluluklarımızın bilincinde olarak her türlü iyileştirme için elimizdeki imkânlar dâhilinde uygun koşullar yaratmaya devam edeceğiz.

Vergi kayıplarını engellemek adına yürürlüğe giren teşvik uygulamalarımıza karşı vergi adaletini daha da pekiştirmek maksadıyla zamanında ve usulüne uygun vergi yükümlülüğünü yerine getirmeyen yükümlülerimize de usulsüzlük cezaları uygulaması devam etmektedir.

Kamu alacaklarının tahsilinde pandemi sonrası yaşanmış olan ödeme güçlüğünü ortadan kaldırmak ve halkımıza ödeme kolaylığı sağlamak maksatlı düzenlenmiş olan 2020 yılı ve önceki dönemlere ilişik kesinleştirilmiş vergilerde meydana getirilen taksit ve cezaların bağışlanması ile, tahsili gerçekleştirilmemiş vergilerin büyük bir kısmının tahsiline gidilmiştir. Kayıt dışılığın kayıt altına alınmasının sonucu olarak vergi gelirlerinde mühim seviyede artışlar sağlanmıştır.

Bakanlığımız yalnız kamu alacaklarının tahsili yönünde adım atmamış yukarıda da değinildiği suretiyle Koperatif Merkez Bankası ile imzaladığımız protokol ile ilk kez devlet iç borç ödemelerine adım atmıştır.

Devlet borç yükümlülüklerinin yerine getirebilmesi amacı ile Kıbrıs Türk Birleşke Merkez Bankası ile protokol imzalayarak, borç geri ödemesine başlanmıştır. Bu çerçevede Kıbrıs Türk Telekomünikasyon Dairesi’nin ve Toprak Ürünleri Kurumu’nun, Kıbrıs Türk Birleşke Merkez Bankası’na olan borçları ve borç faizleri belirlenmiştir. Bu bağlamda ilgili borçların bütçe olanakları çerçevesinde ödemeleri gerçekleştirilmektedir. Borçların ödenmesine mahsuplaşma ve nakit ödeme yöntemi ile devam edilmektedir.

2000, 2021 ve 2022 yılsonları ve 2023 senesinde aylar itibarıyla Gömü ve kuruluşlar için ihraç edilen hususi düzenleme DİBS stokları Kamu Borç Yönetimi Raporunda belirtilmiştir. 2020 senesinde yaşanmış olan salgının tesiri ile artış gösteren DİBS stoku 2023 yılı Temmuz ayında 3 milyar TL seviyesine ulaşmıştır. 2023 Ekim sonu itibarıyla DİBS ihraçları yolu ile borçlanılan meblağ 220 milyon TL, DİBS ve kısa vadeli ön ödeme yolu ile oluşan yığın ise 854 milyon TL seviyesindedir. Bugün itibarı ile DİBS Borçlarımız ödenerek kapatılmıştır.”

Sözlerini sorunların çözümüne ve geleceğe yönelik somut ve uygulanabilir önerilerin tartışılacağı, ilgili tüm bakanlık ve kurumlara yol gösterici olacağınız verimli bir komite aşaması temennisiyle bitiren Berova, bütçe görüşmeleri sürecinde yapılacak katkılar için şimdiden teşekkür etti.