Devlet, okul yapmıyor!

Hüseyin ÖZBARIŞCI

‘Eski- bakımsız, kalabalık sınıfların’ Eğitim’deki EN BÜYÜK SORUNLAR içinde başı çekmesine rağmen, resmi veriler EĞİTİME YATIRIM’ın SIFIRA YAKIN bulunduğunu ortaya koyuyor…

İnşaat Müteahhitleri Birliği verilerine bakılırsa, 2021’de okul yatırımlarında bundan önceki yıla oranla %25 gerileme oldu, eğitime meydana getirilen yatırım %0,09’da kaldı!

Eğitimde örgütlü sendikalar KTÖS ve KTOEÖS’ün verilerine bakılırsa, son iki eğitim senesinde “sıfırdan” bir tek 8 okul yapılmış oldu, bu 8 okulun 5’i hususi şahıs yada kurumlar tarafınca yapılarak devlete bağışlandı.

‘Eski-bakımsız, kalabalık sınıflar’

Eğitimdeki en büyük sorunlardan ikisi, eski-bakımsız binalar ve kalabalık sınıflar… Senelerdir etkinlik gösteren birçok okul çürümeye yüz tutarken, birçok okulda da öğrenciler 40-45 kişilik kalabalık sınıflarda ders yapmak zorunda kalıyor.

Buna bakılırsa; son iki eğitim senesinde birçok yeni okula gereksinim duyulurken, hem ilköğretim, hem de orta öğretim için 4, toplamda 8 yeni okul eğitime kazandırıldı. Faaliyete geçen 8 yeni okulun 5 tanesinin hususi kurum yada iş insanları tarafınca inşa edilip devlete bağışlaması da dikkat çekti. Bu okullar başta Yakın Doğu oluşumunun ‘Dr. Suat Günsel Devlet Okulu’ olarak “6 ilçeye 6 devlet ilkokulu” projesi kapsamında şu ana kadar Lefkoşa, Mağusa ve İskele’de açmış olduğu okullar olmak suretiyle, iş insanlarının yapmış olup devlete bağışlama etmiş olduğu Esin Leman Lisesi ve Vedat – Meral Ertüngü Lisesi oldu.

Mustafa Çağatay İlkokulu, Osman Necat Koruk Ortaokulu, İskele Evkaf Maarif Koleji devlet kaynağıyla yapılmış oldu. Bunun haricinde Mart ayı sonunda bitecek olan Yonpaş Metin Derinel Lisesi de eğitim faaliyetlerine başlamış olacak.

Mevzu hakkında görüşlerini paylaşan ilgili kesimler, senelerdir bu sorunları gündemde bulunduğunu sadece sorunların görmezden gelinerek devamlı olarak ötelendiğini ve bunun artık elzem haline geldiğini söylemiş oldu.

2021 senesinde bundan önceki yıla bakılırsa %25 gerileme

Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği’nin (KTİMB) her yıl Mayıs-Haziran ayında yayımladığı veri kitapçığındaki verilere bakılırsa, 2020 senesinde, 2019 yılına bakılırsa okul yapımı yada yatırımlarında %10 artış yaşanırken, 2021 senesinde bundan önceki yıla oranla %25 gerileme oldu. Söz mevzusu yılda eğitime meydana getirilen yatırımların ise %0,09 olduğu hesaplandı. Meydana getirilen emekler, hem okullardaki ek binalar, hem de yeni inşaat olarak göze çarpıyor.

Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği veri 2022 yılına ilişik veri kitapçığını gelecek aylarda yayımlayacak.

Devlet kaynağıyla bir tek 3 okul…

Eğitimde örgütlü iki sendika Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS) ve Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası (KTOEÖS)’ten elde edilmiş verilere bakılırsa, son iki eğitim senesinde “sıfırdan” başlayarak şu anda faaliyette olan 8 okul yapıldığı gözlemlendi. Bu okulların 3’ü devlet kaynağıyla yapılırken, 5’i de hususi şahıs yada kurumlar tarafınca yapılarak devlete bağışlandı. Alınan bilgiye bakılırsa şu anda yapımı devam eden ve Mart ayı sonunda bitecek olan Yonpaş Metin Derinel Lisesi de eğitim faaliyetlerine başlamış olacak. Bu okula Namık Kemal Lisesi’nde şu anda çadırda eğitim gören öğrenciler yerleştirilecek.

Son iki eğitim senesinde oluşturulan okullar sıralaması şöyleki:

Mustafa Çağatay İlkokulu (Devlet kaynaklarıyla)

Osman Necat Koruk Ortaokulu (Devlet kaynaklarıyla)

İskele Evkaf Maarif Koleji (Devlet kaynaklarıyla)

Dr. Suat Günsel Devlet İlkokulu- Lefkoşa (Bağışlama edildi)

Dr. Suat Günsel Devlet İlkokulu-Gazimağusa (Bağışlama edildi)

Dr. Suat Günsel Devlet İlkokulu-İskele (Bağışlama edildi)

Esin Leman Lisesi (Bağışlama edildi)

Vedat – Meral Ertüngü Lisesi (Bağışlama edildi)

Eğitim bütçesi 4 milyar 130 milyon…

Geçtiğimiz Aralık ayında Meclis Genel Kurulu’ndan geçen ve Resmi Gazete’de piyasaya sürülen 35 milyar 850 milyon TL’lik 2023 Yılı Mali Bütçesi’nde Ulusal Eğitim Bakanlığı’na 4 Milyar 130 milyonluk TL aktarıldı. Ulusal Eğitim Bakanlığı senelik bütçesinin, öteki bakanlıklar arasından en oldukca kaynak aktarılan bakanlık olduğu da göze çarpıyor.

İlgili kesimler ne dedi?

KTÖS Genel Sekreteri Burak Maviş:

Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS) Genel Sekreteri Burak Maviş, geçtiğimiz yıl Haziran ayında düzenledikleri basın toplantısıyla bir rapor sunduklarını, bu raporda yapılması gerekenleri sıraladıklarını sadece bu sporun umursanılmadığını dile getirdi.

Maviş şunları söylemiş oldu:

 “Geçtiğimiz senenin Haziran ayında devletin görevinin daha çok okul yaparak, vatandaşların nitelikli kamusal eğitim talebine yanıt vermek bulunduğunu vurguladığımız bir rapor yayınlamıştık. Bu raporda, Alsancak, Dikmen, Gönyeli ve Hamitköy/Kaymaklı bölgesine birer, Girne bölgesine üç olmak suretiyle çabuk olarak minimum 9 ilköğretim ihtiyacı olduğu ifade etmiştik. Yetkilileri senelerdir uyarmamıza karşın bu mevzuda hiçbir somut adım atılmadı, öğrenciler ve aileler bir bilinmezlik ve kargaşanın içine itildi. Eğitimde başta Girne, Lefkoşa ve Mağusa’da kalabalık talebe nüfusunun bazı okullarda ciddi mesele yarattığını, nitelikli eğitim hakkına erişim mevzusunda sorun yaşandığını gözlemliyoruz.”

“Taleplerimiz var, tek noksan siyasal irade”

KTÖS Genel Sekreteri Burak Maviş yapılması gerekenleri sıraladı, bu mevzuda tek eksiğin siyasal irade bulunduğunu belirtti. KTÖS bu bağlamda; kapsam bölgelerinin belirlenmesi, okul kotalarının oluşturulması ve okullara kayıt için istenen belgelerin sıkı denetimi başta olmak suretiyle, okulların kapasitesinin artırılması için alt yapı kurulması, emek verme ve ikamet izni süreçlerinde asgari ücretin %5 oranında eğitim ve sıhhat ödeneğinin işverenden alınmasını istiyor.

KTOEÖS Başkanı Ozan Elmalı:

Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası (KTOEÖS) Başkanı Ozan Elmalı, orta eğitimdeki okulların yüzde 75’inin eski okullar bulunduğunu dile getirerek, sorunları hep söylediklerini sadece bu sorunların görmezden gelindiğinin altını çizdi.

Elmalı şu ifadeleri kullandı:

“Hem binaların eski ve bakımsız olması, hem de sınıflarda talebe nüfusunun fazla olması eğitim için büyük bir mesele… Şu anda orta eğitimde 48 okul var. Bu okulların %25’i yeni, geriye kalan %75’i de eski okullardır. Okulların yenilenmesi ve kalabalık sınıfların azaltılması icap ettiğini hepimiz devamlı söyledik. Yaz aylarından bu yana okulların halini görsellerle de paylaştık fakat mühim bir mesele görülmedi, günün sonunda da en acı bir halde ders oldu.  Artık yapılması ihtiyaç duyulan yaz aylarını beklemeden en elzem olarak tespitlerin yapılması ve çalışmalara bundan önce başlanmalıdır. Pandemiden sonrasında bilhassa bu yıl da Mağusa bölgesi olarak eğitimde büyük bir yitik yaşandı. Eylül’e kadar sürecin en süratli bir halde ilerlemesi gerekiyor.

Eski Eğitim Bakanı Cemal Özyiğit:

Ulusal Eğitim eski bakanlarından Cemal Özyiğit yapmış olduğu değerlendirmede, hükümetin eğitimle ilgili bir gailesi olmadığını belirterek “Her şeyi doğrusu ülkenin kontrollünü devrettikleri benzer biçimde eğitimi de Ankara’ya devrettiler” dedi.

CTP-HP-TDP ve DP’nin Şubat 2018 ile Mayıs 2019 içinde görevde olduğu dönemde Eğitim Bakanlığı meydana getiren Özyiğit, görevde oldukları süre süresince kitap basımından, okul binalarındaki sıkıntılara kadar birçok sorunla karşılaştıklarını ve bu süreçte “ortak akılla” hareket edip, mahalli kaynakları kullanarak, eğitimdeki birçok sorunları aştıklarını dile getirdi.

4’lü hükümet döneminde gerek okul tadilatı, gerekse yeni okulların hayata geçmesi mevzusunda hummalı bir emek verme yaptıklarını özetleyen Özyiğit, “Bazı okullar için de emekler yaptık fakat hükümetin ömrü yetmedi. Bu okullar sonradan emek verme yapılması da beni mutlu etti. 2018 senesinde döviz krizi yaşanmasına karşın, Türkiye’nin ödemesi ihtiyaç duyulan müdafa giderlerini de biz karşılayarak gerekeni yaptık ve bu çerçevede her şeye karşın 2018’i artı bütçeyle devrettik” dedi.

Özyiğit şöyleki devam etti:

“Bu devlet, eğer yeterince ve hakkaten adil bir halde vergi toplarsa hiç kimseye muhtaç olmadan her şeyi yapabilir. 2019 senesinde hükümetin düşürülmesinden derhal ilkin bir emek verme başlatmıştık. 120 kalem belirlemiştik. Bu kalemlerin birçoğu gelir artırıcı, bir kısmı da gider azaltıcı kalemleriydi. Sadece, birileri bu toplumun ileriye gitmesini istemedi. Bu çerçevede istediklerimizin mühim bir bölümünü yapamadık. Eğitimde yatırım yapmak devletin öncelikli görevlerindendir. Gene de vergi başta olmak suretiyle devlete olan yükümlülüklerini yerine getiren hayırsever iş insanlarının okul yaparak eğitime katkı yapmasını alkışlıyorum.”

CTP Genel Sekreteri Asım Akansoy:

Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Sekreteri ve Milletvekili Asım Akansoy, UBP-DP-YDP hükümetinin bazı okullarda uygulamaya koyduğu ‘çadırda eğitim’ yaklaşımının doğru olmadığını yineleyerek, “Hızlıca her bölgede prefabrik okullar sağlanmalı” dedi.

Akansoy şu değerlendirmeyi yapmış oldu:

“Zelzele süreci bağlamında kamu binalarıyla meydana getirilen değerlendirmeler bizlere yeni okul ve hastane ihtiyacı bulunduğunu açıkça gösterdi. Bu binaların ele alınıp bir an ilkin topluma kazandırılması için bir projelendirme, yeni mekân ve maliyet analizine gereksinim olduğu bir gerçek. Bu çerçevede şu andaki bütçe deposu bu şekilde büyük bir yatırım için mümkün değildir. Zelzele riski dolayısıyla sıkıntılı binalar bir an ilkin saptanmalıdır. Hükümetin öngördüğü çadır yaklaşımı kabul edilemezdir. Bu yaklaşım, çağdışı ve sorunlu bir görüntüdür. Hızlıca bu mevzuda her bölgede ortak akıl göstermeli ve prefabrik okullar sağlanmalı… Bu yöntem, çağa ayak uyduran ve tüm dünyada uygulanan yöntemdir.

“Türkiye ile imzalanan protokoller kurumlarımızı zayıflatıyor”

CTP Genel Sekreteri ve Milletvekili Akansoy hükümetin eğitim için yatırım yapmaması mevzusunda ise, Türkiye ile imzalanan protokollerin kurumları zayıflattığını, bu ortamda yatırım halletmeye pek imkân tanınmadığını söylemiş oldu. “Hükümet, etkili ve verimli hizmet anlayışına dayalı kurumsal yapı sağlamak yerine, ne yazık ki kurumsal yapımızı bir şirket mantığıyla ele alıyor ve kurumsal yapımızı zayıflatıyor” yorumunu meydana getiren Akansoy, bu yüzden kamu yararı ve halkın gereksinimlerini karşılayacak işler yapılamadığını beyan etti.

Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri (KTİMB) Başkanı Cafer Gürcafer:

Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği (KTİMB) Başkanı Cafer Gürcafer de YENİDÜZEN’e yapmış olduğu değerlendirmede, iş insanlarının yardımseverlik çerçevesinde okul yaparak ülkemize katkıda bulunduğunu söyleyerek, hükümetin de bu şekilde bir yaklaşım içinde bu mevzuyu önceliğine alması icap ettiğini beyan etti.

Gürcafer şöyleki konuştu:

“Oldukca uzun süreden beri Kıbrıs olarak zelzele kuşağında olduğumuzu, depreme dayanıklılıkla ilgili tarama yapılmasını devamlı söylerdik. Son dönemde bu endişemiz oldukca artmıştı. Okullarımız taranmalı, depreme karşı güçlendirilmeli. İş insanları, yardım severlik çerçevesinde okul yapar. Okul yaparak iz bırakmak ister fakat bu başka bir şey,  iyi niyetli de bir girişim. Bu devam etmeli… Fakat kamunun tüm yatırımlarını, yukardan aşağıya öncelik sıralamasına bakılırsa yapmalı. Birinci sıraya, okulların depreme karşı dayanıklı hale getirilmesi gerekirdi. Bu olmadı, eksiğimizdir, ötelendi. Genel anlamda politika, insanlara yansıyabilecek yatırımları tercih eder. Birinci sıraya, okulların depreme karşı dayanıklı hale getirilmesi gerekirdi. Bu olmadı, büyük eksiğimizdir ve ötelendi. Genel anlamda politika, erken insanlara yansıyabilecek yatırımları tercih eder. Gelinen aşamada, tüm okullar tarandı. Hazır hale getirilmeli. Bu saatten sonrasında tüm yatırımlar buraya yatırmalı.”