“21 bin talebe bekliyoruz”

Fayka ARSEVEN KİŞİ

Ulusal Eğitim Bakanlığı Yüksek Tahsil ve Dış İlişkiler Dairesi Müdürü Ziya Öztürkler, 2019-2020 öğretim senesinde üniversitelere 21 bin öğrencinin kayıt yapmasını beklediklerini açıkladı.

Öztürkler, “Şuan üniversitelerimize 20 binlerin üstünde kayıt alabilecek noktadayız. TC’den 8 bin talebe geldi, ek yerleştirmelerle 2 bin, hususi kabiliyet, yatay ve dikey geçişle günün sonunda 13-14 bin civarında Türkiye’den talebe gelecek. 6 bin civarında 3’ncü ülkeden, minimum 1500 civarında da KKTC vatandaşı, üniversitelere kayıt yaptığında 21 bin civarında talebe olacak” dedi.

Geçen senenin verilerine gore ise 102 bin kayıtlı talebe, etken talebe sayısının 86 bin bulunduğunu kaydeden Öztürkler, YÖKAS ile tüm öğrencilerin kayıt altına alındığını dile getirdi.

 Ulusal Eğitim Bakanlığı Yüksek Tahsil ve Dış İlişkiler Dairesi Müdürü Ziya Öztürkler ile bu hafta yükseköğrenimdeki talebe beklentilerini ve yükseköğretimde yaşananları konuştuk.

• YENİDÜZEN: Bu senenin değerlendirmesini yaptığınızda üniversitelerimizin tercih edilmesini iyi mi değerlendiriyorsunuz?
• ÖZTÜRKLER: Geçen yıl YÖK ile yaşanılan bazı noktalardan dolayı oldukça iyi geçmemişti. Bilhassa Ocak ayında KKTC üniversiteleri ile ilgili yayınlamış olduğu genelge bizlere bayağı tedirginliğe yol açtı. Gene KKTC üniversitelerindeki denklik, saptanca ve yatay geçişlerle ilgili de birçok sorun yaşandı, netleşmeyen durumlar vardı. Bundan dolayı açıkçası yükseköğrenim camiasındaki otoriterlerle yapmış olduğumuz toplantılarda bunun tedirginliğini yaşadık. Fakat son üç ay içinde YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç ve ekibiyle yakalanan uyumlu bir emek verme ortamı, bunun sonucunda bilhassa tercihlerin başlamasına iki gün kala YÖK Başkanı ile Eğitim Bakanımızın bu emekleri sonlandırıp bir protokole dökmeleri, açıkçası ülke yükseköğrenimine yansıdığını ifade edebiliriz.
  Sonuçlar, bundan önceki yıla gore ilk yerleştirme sonuçlarında Türkiye’den 8 bin talebe gelmişti, bu yıl da bu rakamlarda talebe gelmesine karşın yükseköğrenim otoriteleri tarafınca pozitif yönde karşılandı. Şu sebeple beklentimiz aslına bakarsak 8 binin oldukça altında talebe gelmesiydi. Son aylarda atılan pozitif yönde adımların sonucunda denge sağlandı. Bu dengeyi de dönüm noktası olarak yorumladım. Şu sebeple bir düşüş gerçekleştiğinde o düşüşü toparlamak oldukça zor oluyor. Fakat bu kadar sıkıntılı geçen senenin arkasından atılan adımlar sonucu dengede kalması ve daha tertipli, dizgesel çalışırsak aslına bakarsak bir sonraki senenin verilerinin oldukça daha da pozitif yönde olacağına inanıyorum.
   
• YENİDÜZEN: Protokol ne açıdan bu kadar ehemmiyet arz ediyordu?
• ÖZTÜRKLER: Denklik, yatay geçiş ve kontenjanlardaki belirsizliğin ortadan kalkması açısından önemliydi. Şu sebeple bizim ana noktamız Türkiye’den gelen talebe. Türkiye’den gelen öğrencinin de denklik, yatay geçiş ve saptanca mevzusunda kafası belirsizliğe gittiğinde bu tercihlerimizi ciddi anlamda negatif etkisinde bırakır. Protokolün aslına bakarsak bizim ülkedeki üniversitelerde belirsizliklerin kalkması anlamında ciddi pozitif yönde yansıması oldu.

“Bizim cemiyet olarak yapmamız gerekenler var. Ulaşımdan, alt yapıya kadar…”

• YENİDÜZEN: Kafalardaki sual yalnız denklik, yatay geçiş miydi? Yoksa ülke üstünde yaratılan yada mevcud negatif görüntü da etkili miydi?
• ÖZTÜRKLER: KKTC üniversitelerinin denklik, yatay geçişte sorunlu olduğu bir yıl süresince lanse edilmesi aslına bakarsak ülke imajını, üniversitelere güvenirliliği sarsan bir nokta oldu. Hem protokolün imzalanması hem de YÖK Denklik Birimi, belirsizliklerin ortadan kalktığını 2019-2020 yılına artık temiz, sorunlardan arınmış bir halde gireceğimizi duyurdu. O açıdan bunlar sevinç verici adımlar oldu. Bunlar fakat kafi değildir. Bizim cemiyet olarak yapmamız gerekenler var. Ulaşımdan, alt yapıya kadar…

 “Bet ofislerine ve gece kulüplerine giriş noktasında devlet önlemini aldı, buralara giriş yasaktır. Bunun daha ciddi denetim ve kontrolle üzerine gidilmesi gerekir. Bugün hiçbir devlet makamı bet ofis ve gece kulübüyle özdeşleşen bir yükseköğrenim öğrencisini talep etmez yada ülke olarak bundan dolayı tercih ediliyor olmamızı istemez.”

• YENİDÜZEN: Evet görüntü derken aslına bakarsak öğrencilerin toplumsal yaşantılarından, bet ofis alışkanlıklarına, kiralardan, havayolu ulaşımlarına kadar birçok sorundan bahsetmiştim.
• ÖZTÜRKLER: Bet ofislerine ve gece kulüplerine giriş noktasında devlet önlemini aldı, buralara giriş yasaktır. Bunun daha ciddi denetim ve kontrolle üzerine gidilmesi gerekir. Bugün hiçbir devlet makamı bet ofis ve gece kulübüyle özdeşleşen bir yükseköğrenim öğrencisini talep etmez yada ülke olarak bundan dolayı tercih ediliyor olmamızı istemez. Güvenli bir ülkeyiz, iyi teknik odalarımız var, kaliteli eğitimi önemsiyoruz, toplumsal ve kültür seviyesi yüksek bir toplumumuz, demokratik değerlerin olduğu bir cemiyet içinde öğrencileri kucaklayan bir yapı olmamızdan dolayı tercih ediliyoruz. Bunun devam etmesi için de yapmamız gerekenler halen var. Bilhassa tayyare biletlerinin yüksek olması talebe ve talebe ailelerini ciddi anlamda etkiliyor. Bunların önlemini devletin tüm mekanizmaları alması gerekir.

 “Biz cemiyet olarak ülkemizdeki üniversiteler ‘kalitesizdir’ yaklaşımı çıkardık. Bu oldukça yanlıştır.”

Kimi zaman de ülkemizin yaptıkları ve başardıklarını aslına bakarsak tam olarak sahiplenmiyoruz. Bugün bu ülke 142 ülkeden insan barındırıyoruz. Tanınmamış ülke içinde 142 ülkeden talebe eğitim alıyor. Buradan mezuniyet belgesi alıyor, iş hayatlarına atılıyorlar. Üniversitelerimizden kazanmış oldukları kalite ve donanımlarla yaşadıkları yerlerde bir yaşam modeli oluşturuyorlar. Buna haiz çıkmalıdır. Son 3-4 yılda ülkenin kazanımı nedir? Sayıdan fazla niteliği ön plana çıkarma. Bu vizyon devam etmeli kesinlikle kaliteyi daha da çoğaltmak gerekir.
Fakat bir noktada da bir çekincem var; biz cemiyet olarak ülkemizdeki üniversiteler ‘kalitesizdir’ yaklaşımı çıkardık. Bu oldukça yanlıştır. Hakkaten bugün baktığımızda 5 bine yakın akademisyen ülkede vazife alıyor. Talebe başına düşen akademisyen sayısında iyi noktalardayız. Hakkaten son yıllarda hem bilimsel gösterim, yazı noktasında da üniversitelerimizin ciddi atılım içinde bulunduğunu gözlemliyoruz. Dünyanın çeşitli yerlerinde bizlerden oldukça iyi okullar var fakat bizim üniversitelerimizin teknik donanım ve eğitim açısından iyi noktada olduğu hatta bazılarından daha iyi bir noktada bulunduğunu gördüm. Devletimizde kalitesiz bir eğitim verildiğine kesinlikle katılmıyorum. Kaliteli bir eğitim vardır. Fakat bu vizyondan, varolan kalite ve teknik donanımı daha da çoğaltmak ve talebe memnuniyeti yaratmak zorundayız. Eğer kaliteyi artırır ve talebe memnuniyetine yatırım yaparsak ülkedeki yükseköğrenim oldukça daha iyi noktaya gelir.

• YENİDÜZEN: Ardı adına oluşturulan üniversiteler, kalite ve itimat bakımından sual işaretlerine niçin olmuş olabilir mi?
• ÖZTÜRKLER: Geçen yıla baktığımızda 19 üniversite eğitim veriyordu. Bilhassa 5 senenin içinde açılması gerekenin üstünde bir üniversiteleşmeye gidildi. Aslen daha dikkatli davranılması ihtiyaç duyulan, bu dereceye gelinmemesi gerekirdi. Fakat şunu da gözden kaçırmamak gerekir; 2017 senesinde piyasaya çıkan Yüksek Tahsil Yasası’ndan sonrasında hiçbir üniversite izni Meclis’ten geçmedi. Aslen süratli üniversiteleşme sayısı ile karşı karşıya kalındı fakat bu karşılaştığımız probleminin en azından çözümünü devlet üretti. 2017’den sonrasında da hükümette yer edinen hiçbir yetkili de mevcud izinleri de Meclis’ten geçirip bu sayının artması yönünde tavır sergilemedi. 2017 öncesinde üniversite oluşturmak oldukça kolaydı, yalnız bir üniversite izni bakanın iki dudağının arasındaydı. İşte üniversite yasal dosyasını hazırlıyordu, bakanın takdirine kalıyordu. Fakat 2017 yılından sonrasında Ön Değerlendirme Kurulu kuruldu. Kampüs, mali mevzularla ilgili ciddi şartlar konuldu. En önemlisi bakanlıktaki ön değerlendirmesinden bu izin geçse bile son sözü bilimsel niteliği olan yeterlilik anlamında YÖDAK söylüyor. Fakat YÖDAK’a gitmeden bir engel daha konuldu, ‘tüm cemiyet üniversite izninden haberdar olsun, tartışsın ve Meclis’e taşınıp yasayla kurulsun’ denildi.

“Şunu en azından tüm toplumun bilmesi gerekir; yükseköğrenimde başıboşluk yoktur. Hem kayıt hem de öteki alanlarda aslına bakarsak bazı öğrenciler kriminal vakalara karışırken bazı tedirginlikler çıktı fakat devlet bununla ilgili adımlarını attı. Onun için her yıl biz daha kontrollü ve daha iyiye gideceğiz.”

 “YÖKAS’a dört elle sarılmalıyız”

• YENİDÜZEN: Hep oteller için kullanıyoruz bu ifadeyi fakat üniversitelerdeki ‘doluluk oranı’ nedir?
• ÖZTÜRKLER: Cemiyet net olarak üniversite talebe sayılarına bakamıyor. Bunun sebeplerinden biri sistemin tüm dinamiklerini oldukça iyi bilmiyor. Yükseköğrenim talebe sayısı ortaya çıkarken bunun üç bacağı vardır. Biri Türkiye’den, ikincisi 3’ncü ülkeden, üçüncüsü KKTC öğrencilerdir. Tüm bu etkenler bir araya vardığında yükseköğretimdeki talebe sayısı ortaya çıkar. Medya da kimi zaman Türkiye’den gelen öğrenciye bakıp yorumlar yapıyor. Bu sıhhatli yaklaşım değildir. Bugün artık yükseköğrenim kayıt sistemi (YÖKAS) var. YÖKAS’a dört elle sarılmalıyız. Eskiden biz etken ve eylemsiz öğrencinin ne işe yaradığını bilmiyorduk. Artık YÖKAS adada yalnız kayıtlı olup öğrenimine devam etmeyen öğrenciyi de, kimlik bilgilerini de sistem bizlere verebiliyor. Sistem aslına bakarsak ülke güvenliği içinde atılmış mühim bir adımdır. Doğrusu bugün inşaat alanında kayıtlı, kayıt dışı şeklinde cümleler kullanılıyor fakat bunu yükseköğrenimde kullanmamamız gerekir. Şu sebeple şuan biz etken öğrencimizi de eylemsiz öğrencimizi de görebiliyoruz. Adamızda geçen senenin verilerine gore 102 bin kayıtlı talebe vardı fakat etken talebe sayısı 86 bin.
  Gene talebe izinleri var. İlk çıktığında eleştirildik. Bu izin için geçişlik, devam ettiğine dair talebe belgesi ve sıhhat raporu sunuyor. Bunlar da ülkenin sağlığını, güvenliğini hem de kayıt altına alınmasını sağlıyor.

“Şu an üniversitelerimize 20 binin üstünde kayıt alabilecek noktadayız. TC’den 8 bin talebe geldi, ek yerleştirmelerle 2 bin, hususi kabiliyet, yatay ve dikey geçişle günün sonunda 13-14 bin civarında Türkiye’den talebe gelecek. 6 bin civarında 3’ncü ülkeden, minimum 1500 civarında da KKTC vatandaşı, üniversitelere kayıt yaptığında 21 bin civarında talebe olacak.”

Şunu en azından tüm toplumun bilmesi gerekir; yükseköğrenimde başıboşluk yoktur. Hem kayıt hem de öteki alanlarda aslına bakarsak bazı öğrenciler kriminal vakalara karışırken bazı tedirginlikler çıktı fakat devlet bununla ilgili adımlarını attı. Onun için her yıl biz daha kontrollü ve daha iyiye gideceğiz.
Son 4-5 senenin istatiksellerine baktığımızda talebe sayımızın düşmemesi için bizim ortalama 20 bin civarında talebe almamız gerekir. Şuan 20 binlerin üstünde kayıt alabilecek noktadayız. Bu yıl da bundan geri olmayacaktır. TC’den 8 bin talebe geldi, ek yerleştirmelerle 2 bin talebe gelmesini de bekliyoruz. Böylece 14 bin kontenjanın 10 bini doldurmuş olacağız. Bu da bizlere yüzde 70’e yakın bir kontenjanlarda doluluk yaşatacak. Bence oldukça iyi. İkincisi Türkiye’den yalnız YSK kanalıyla gelmez. Hususi kabiliyetle de geliyor. Şuan üniversitelerimizde kabiliyet sınavları var. Bu sınavlarla da talebe alıyoruz. Yatay ve dikey geçişle de talebe alıyoruz. Tüm bu etkenler bir araya vardığında benim minimum günün sonunda 13-14 bin civarında Türkiye’den talebe gelecek.
Şuan verileri dikkate aldığımızda minimum 6 bin civarında 3’ncü ülkeden de talebe alacağız. Minimum 1500 civarında da KKTC vatandaşı üniversitelere kayıt yaptığında aslına bakarsan veriler bizim averaj gene 21 bin civarında talebe olacak. Bu da şunu gösteriyor;  meydana getirilen ve ortaya konulanlarla yükseköğrenimin dengede gittiğini, bir kaybın olmadığını ifade edebiliriz.

• YENİDÜZEN: Geçtiğimiz hafta YENİDÜZEN’de Kıbrıs’ın cenup ve kuzeyindeki üniversiteler ve talebe sayıları gündeme getirildi. Bu verileri iyi mi yorumladınız?
• ÖZTÜRKLER: Bizim bakanlık Haziran kayıtlarına gore güneyde 48 bin 172, sizin verilerinize gore 51 bin civarında  kayıtlı talebe var. Bizde ise 101 bin kayıtlı bulunduğunu ifade ettiniz. Fakat etken talebe sayımız 86 bin. Güneydeki üniversite sistemi kuzeydekinden farklıdır. Bizde kampüs ağırlıklı üniversiteler ön planda ve minik minik meslek okullarının kurulmasını önlemek amacıyla da Yüksek Tahsil Yasası’nda bir üniversitenin olabilmesi için minimum 3 fakülte 6 bölüm şartı var. Güneyde kampüs üniversiteleri haricinde birçok yüksekokul var. Güneyde 3 devlet üniversitesi, 5 devlete kayıtlı yüksekokul 5 kayıtlı hususi kampüs üniversitesi, 40 hususi yüksekokul var. Bunlar oldukça bilinmiyor. Kampüs üniversitelerinde okuyan 36 bin 922 üniversite talebesi var. Yüksekokullarda da 11 bin 150 talebesi var. Aslen siz 51 bin talebe dediğinizde yalnız kampüs üniversitesinde değil, tüm yüksek tahsil okulları da buna dahildir.
  Bizim güneyden iyi olduğumuz nokta şudur; 48 bin rakamının yüzde 50’si Kıbrıslı öğrencidir. AB sınırları dışından gelen talebe yüzde 18, Avrupalı talebe sayıları yüzde 32. Onların bizlere gore avantajlı olduğu nokta AB’ye üye oldukları için Avrupalı talebe gelmesi. Fakat internasyonal tanıtım faaliyetlerinde kuzeydeki üniversiteler daha iyi bir noktadadır. 142 ülkeden talebe geliyor. Bizim yüzde 50 talebe Türkiye’den geliyor.

• YENİDÜZEN: Bizim öğrencilerimizin 1500’ünün Şimal’deki üniversitelere kayıt yaptırmasını bekliyorsunuz. Peki yurtdışında okuyacak olan talebe sayımız nedir?
• ÖZTÜRKLER: 2800’e yakın liseden mezun oldu. Eylül ayının sonunda bu senenin neticeleri elimizde olacak. Fakat 5 senenin averajına bakacak olursak 1400 civarındaki talebe Şimal Kıbrıs üniversitelerine gidiyor, 400 civarı talebe Türkiye’yi, 170 civarında talebe de KKTC ve Türkiye dışını ağırlıklı olarak İngiltere’yi tercih ediyor.    
  Marifet üniversiteli olmak değildir, bilimsel veriler incelendiğinde ülkenin doğru yapılanması için üniversiteleşmede yüzde 50-55 mezuniyet olması gerekir fakat bizim yüzde 75-80 içinde gerçekleşiyor. En büyük sorun öğrencilerimizi teknik alanda da yönlendirmemiz gerekir. Bugün 50 bine yakın yabancı iş gücü adamızda çalışıyor. Eğer biz buradaki üniversite yapılaşmasını yüzde 80’lerden 60’lara düşürürsek öteki alanları da doğru bir halde teknik ve mesleki alanlara yönlendirirsek hem işsizlik rakamını düşürmüş olacağız hem de daha sıhhatli bir yapıya gideceğiz.