“KKTC’den 13 mezuniyet belgesi reddedildi”

Türkiye’nin Yükseköğretim Kurulu (YÖK) geçen yıl yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınan 4 bin 122 diplomaya denklik verdi.
Düzmece belge, tanınmayan okul ya da program, bilimsel nitelikli teamüle ve mevzuata aykırı yatay ve dikey geçiş, eğitim görülen ülkede kalış süresinin azca olması ve eğitimin niteliğindeki yetersizlikler şeklinde nedenlerden 514 müracaat reddedildi.

Kıbrıs’tan da 13 diplomaya denklik verilmediği ya da başvuruların reddedildiği dikkat çekti.

YÖK, yurt dışındaki bir yükseköğretim kurumundan alınan diplomaların Türkiye’deki üniversitelerce verilen diplomalara eş değerliğinin tespit edilmesi kapsamında yürütülen tanıma ve denklik hizmetlerini, yeni düzenlemeler ve iyileştirmelerle sürdürüyor. 

Bu kapsamda YÖK, müracaat sürecinin kolaylaşması, başvuruların izlenebilirliği ve karar alma süreçlerinin süratli ilerlemesi için 2018’de “e-Denklik Sistemine” geçerek, tanıma ve denklik hizmetlerini dijital ortama taşıdı.

Online denklik başvuruları yeni sistemde e-Devlet üstünden yapılmaya başlanırken e-Devlet şifresi olmayan yabancılar için ayrı bir portal oluşturuldu.

e-Denklik sistemiyle mezuniyet belgesi ve mezuniyet denklik müracaat süreçleri ile belgelerin sorgulanması ve doğrulanmasının takip edeni kolaylaşırken, daha ilkin tutara doğal olarak olan Okul Tanıma Belgesi de e-Devlet üstünden parasız alınmaya başlandı.

Yurt haricinde oldukça değişik eğitim sistemlerine haiz yükseköğretim kurumlarından alınan diplomaları değerlendiren YÖK, bu çerçevede Türkiye’deki okullardan mezun olanların hakları ile yükseköğretim sistemi ve iş gücü piyasasının standardını korumak adına, denklik başvurularında mecburi kazanımların edinilip edinilmediği ile mezun olunan bölümün asgari kalite standartlarını taşıyıp taşımadığını Düzey ve Yeterlilik Belirleme Sistemi (SYBS) ile detaylı şekilde inceliyor.

Bu kapsamda, geçen yıl denklik işlemleriyle ilgili 10 bin 158 müracaat karara bağlandı. Bunların 4 bin 122’si direkt denklik verilmesi, 5 bin 270’i SYBS üstünden araştırma, 252’si ise münferit hususi kararlar şeklinde olurken, 514 müracaat ise reddedildi.

Direkt denklik verilen 4 bin 122 diplomanın dağılımı ön lisansta 86, lisansta 2 bin 828, yüksek lisansta 1132 ve birleşik eğitim (lisans + yüksek lisans) derecelerinde 76 oldu.

Lisansta en fazla denklik belgesi 405 ile tıp için verildi. Tıp programı haricinde en fazla denklik belgesi, hukuk, işletme, mimarlık, iç mimarlık, psikoloji, tanrı bilim, Arap dili ve edebiyatı, diş hekimliği ve inşaat mühendisliği alanlarında düzenlendi.

Yüksek lisansta ise en fazla denklik belgesi, işletme, klinik psikoloji, makine mühendisliği, internasyonal ilişkiler, mimarlık, inşaat mühendisliği, iktisat, Arap dili ve edebiyatı, hukuk ve internasyonal ilişkiler alanlarında verildi.

321’i lisans düzeyinde 514 müracaat reddedildi

Düzmece belge, tanınmayan okul ya da program, bilimsel nitelikli teamüle ve mevzuata aykırı yatay ve dikey geçiş, eğitim görülen ülkede kalış süresinin azca olması ve eğitimin niteliğindeki yetersizlikler şeklinde nedenlerden 514 müracaat reddedildi.

Reddedilen başvuruların 179’u ön lisans, 321’i lisans, 11’i yüksek lisans ve 3’ü birleşik eğitim (lisans+yüksek lisans) düzeylerinde oldu. Bu kapsamda, Suriye’deki üniversitelerden 206, Azerbaycan’dan 61, Lübnan’dan 46, Makedonya’dan 35, Ukrayna’dan 27, Rusya Federasyonu’ndan 26, Kırgızistan’dan 13, KKTC’den 13, Birleşik Krallıktan 9, Bulgaristan’dan 9 ve öteki ülkelerden alınan 69 diplomanın denklik başvurusu reddedildi.

En fazla ret sonucu verilen alanlar hukuk, tıp doktorluğu, diş hekimliği, hemşirelik, bilgisayar mühendisliği, inşaat mühendisliği ve tanrı bilim oldu. Üniversitenin bulunduğunu ülkede kalmadan mezuniyet belgesi alınması yada yılda üç beş gün kalınarak mezuniyet belgesi alınması başvuruların reddedilme sebeplerinin başlangıcında yer aldı.

YÖK yetkilileri, yurt haricinde yalnız Türkler için açıldığı izlenimi verilen üniversitelerde, gidilen ülkenin dilini bilmeden ve sayılı gün kalınarak alınan diplomaların denkliği için başvuruların son yıllarda azaldığını, bu durumun denetim mevzusunda mühim mesafe kat edildiğini gösterdiğini belirtti.

Denklik hizmetlerinde sevinç arttı

Öte taraftan, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tanıma ve Denklik Hizmetleri Dairesince, e-Denklik sistemine geçiş sonucunda hız kazanan hizmetlerle ilgili 2019’da müracaat icra eden kişilere yönelik iki anket düzenlendi.

Bu kapsamda, tamamlanma süreçlerinden sevinç oranı, 4 yıl ilkin ortalama yüzde 50 iken 2019’un Eylül ayındaki anket sonuçlarına gore, yüzde 79’a çıktı. Geri bildirimler doğrultusunda meydana getirilen iyileştirmeler sonrası kasım ayında bir anket daha gerçekleştirildi. Bu ankette ise sevinç oranının yüzde 89’a yükseldiği görüldü.

YÖK yetkilileri, bu sonuçların, tanıma ve denklik işlemlerinin dijitalleşmesinin denklik süreçlerine pozitif yönde tesirinin devasa yükseklikte düzeyde bulunduğunu gösterdiğini, e-Denklik sistemiyle işlemlerin uzun sürmesi problemininin tamamıyla çözüme kavuşturulduğunu açıkladı.

Düzmece diplomaya karşı önlem amaçlı öteki ülke otoriteleriyle yazışmalar yapıldığına dikkati çeken yetkililer, YÖK’ün elinde olmayan bazı nedenler haricinde, denklik işlemlerinin yükseköğretimi gelişmiş pek oldukça ülkeden daha süratli sonuçlandırıldığını altını çizdi.

 YÖK yetkilileri, tüm verilerin elektronik ortamda arşivlenmeye başlandığını, denklik süreçlerinin oldukça daha dizgesel bir hale dönüştürülerek, birçok Avrupa ülkesinden daha ileri düzeye getirildiğini açıkladı.

Yeni YÖK olarak, başta e-Denklik olmak suretiyle atılan adımların başta Ulusal Eğitim Bakanlığı ile yurt içi ve yurt dışı birçok kurum için örnek teşkil etmiş olduğu vurgulandı.