“Eğitimde kısır döngü…”

Ayşe GÜLER

Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS) Eğitim Sekreteri Süleyman Gelener, eğitimde her yıl benzer sorunların tekrarlanması ve kalıcı çözümler üretilememesi noktasında kısır bir döngü içinde olunduğunu altını çizdi.

Gelener, bu döngünün sadece uzun vadeli ve sürdürülebilir eğitim hedefleri belirleyerek kırılabileceğini belirtti.

Bu yıl ‘çadırda eğitimin’ ülkenin gerçeği olarak nitelendirildiğini söyleyen Gelener, yaşanmış olan eksiklikler sebebiyle eğitim sisteminin modern bir görüntü çizmekten oldukça uzak kaldığını altını çizdi.

Gelener, “bütçe ve kaynak yok” benzer biçimde ifadelerin toplumda karşılık bulmadığını da dile getirerek, “Hepimiz farkındadır ki kaynak vardır sadece bu kaynağın nerelere kullanılacağıyla ilgili öncelikler, tercihler vardır. Kaynaklarımızı nereye kullanalım? Kamusal eğitime ve sağlığa mı yoksa teşviklere, liyakatsız işe alımlara ve imtiyazlara mı?” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

Gelener, bırakım ve eylemlere yol açan Öğretmenler (Değişim) Yasa Önerisi’ndeki birçok maddesinin ne bilimsel dayanağı ne de makul bir öne sürülen nedeni olduğuna da işaret ederek, demokratik bir süreç izlenmeden, hayata geçmesi halinde her türlü hukuksal ve sendikal mücadeleyi vermeye devam edeceklerini aktardı.

Artan okul harç tutarları sebebiyle özelden kamu okullarına kaymanın büyüklüğünün ne olacağının Eylül ayında daha net görülebileceğini söyleyen Gelener, bilhassa kent merkezlerindeki okullarda yeni talebe alacak kapasite olmadığını altını çizdi.

Gelener, Eğitim Bakanlığı’nın yasal düzenleme yaparak, hem hususi okul ücretleri hem de bu ücretlere senelik yapılabilecek zam oranlarının sınırlarını belirleyebileceğine de işaret ederek, “Benzeri yasal düzenleme örnekleri en yakın coğrafyamız Kıbrıs’ın güneyi ve Türkiye’de, ek olarak bazı Avrupa Birliği devletlerinde mevcuttur” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

Tam gün eğitim mevzusuna da değinen Gelener, tüm paydaşlarla tartışılarak bilimsel şekilde ele alınması icap ettiğini ifade ederek, “Ne yazık ki, hükümet ve Eğitim Bakanlığının, katılımcı ve demokratik süreçler yürütme mevzusunda bugüne dek bizlere gösterdikleri Eylül ayına dönük olarak bizlere ümit vermemektedir” şeklinde konuştu.

Gelener, okullarda bina güvenliğine yönelik detaylı raporun ortaya çıkmasını beklediklerini ifade ederek, bir tek belirli okulların değil, en kısa sürede tüm kamusal okulların bina güvenliği açısından incelem edilmesi icap ettiğini altını çizdi.

“Eğitim, modern bir görüntü çizmekten uzak kaldı”

◆ KTÖS Eğitim Sekreteri Süleyman Gelener, bu yıl ‘çadırda eğitimin’ ülkenin gerçeği olarak nitelendirildiğini söylemiş oldu, yaşanmış olan eksiklikler sebebiyle de eğitim sisteminin modern bir görüntü çizmekten oldukça uzak kaldığını altını çizdi.

► Eğitimde 1 yıl geride kalıyor. Bu yıl eğitim açısından iyi mi geçti? 

➣ “Geçtiğimiz bilimsel niteliği olan yıl sonunda okulların yeni öğretim yılı öncesi eksikliklerini saptamak, kapasitelerini belirlemek ve gerekseme analizi yapmak suretiyle bir araştırma gerçekleştirmiştik. Haziran ayında okullar kapanır kapanmaz bu raporu hem kamuoyu hem de bakanlık yetkilileriyle paylaştık.

Yazları bu rapor doğrultusunda okulların gerçek problemlerine çözüm üretmek yerine, tüm demokratik teamüllere aykırı davranan bir Eğitim Bakanlığı ile savaşım etmek zorunda kaldık. Karşı karşıya kaldığımız antidemokratik uygulamalar yanında; bu süreçte öğretmenlerimiz toplumda hedef gösterilmiş, öğretmenlik mesleği de itibarsızlaştırılmıştır. Öğretmenler yanında okullarda çalışan personel aylarca ödenmemiş, sendikalaşma hakları ellerinden alınmak istenmiş, öğrencilerin sağlığını tehlikeye atmak pahasına bu problem uzunca bir süre çözümsüz bırakılmıştır.Yaşanmış olan kaosta eğitim yönetimi ve denetimi o denli başıboş kalmıştır ki, bir çocuğun cinayetine adı karışan bir şahıs bile bir okulumuza çalışan olarak gönderilebilmiştir.

Hanım sağlığıyla ilgili data paketi kitabının ‘cinsel içerikli’ olduğu sebebi öne sürülerek dağıtımına izin verilmezken, Eğitim Teknik Komitesi himayesinde yürütülen sulh kültürü eğitimi programı ‘sakıncalı’ bulunmuştur. 45 değişik ülkeden öğrencimizin bulunmuş olduğu okullarımızda uyumlaştırma sınıfları oluşturulamamış ve bu öğrencilerimize yönelik eğitim programları geliştirilememiştir. Okullarımızda yaşanmış olan sertlik vakalarında gözle görülür bir artış olmuş, fakat sertlik kültürünün özüne inilip bu yönde ciddi önemler alınamamıştır. Yeni okullar yapılmasına karşın, bilhassa kent merkezlerindeki okullarda derslik sayıları aşırı kalabalıklaşmıştır. Çadırda eğitim ülkenin gerçeği olarak nitelendirilmiştir.Mevcut kolej giriş sistemi hem eğitim sisteminde hem de okullarımızda çeşitli problemler yaratmaya devam etmiş, bu yıl da evlatlarımızın eşit şekilde ulaşabileceği adil bir kolej giriş sistemi yaratılamamıştır. Okullara direkt bütçe sağlanamamış, gene okul yönetimleri ve okul aile birlikleri bağış toplamaya itilmiştir. Hususi eğitim ile ruhsal danışma ve rehberlik hizmetleri tüm okullarımıza yetişmesi sağlanamamıştır. Hususi eğitim okullarımız oturmadan verilen bir kararla hiçbir bilimsel niteliği olan ve fizyolojik hazırlık yapılmadan tam gün eğitime geçmeye zorlanmıştır. Yasal olarak mecburi olmasına karşın öğretmen yardımcılarının istihdamı mevzusunda bir girişimde bulunulmamış, okulların vazife ve yetkileri haricinde istihdam yapmasına göz yumulmuştur. Özetle, eğitim sistemimiz bu bilimsel niteliği olan yılda modern bir görüntü çizmekten oldukça uzak kalmıştır.”

► Eğitimde uzun seneler eksiklikler gündeme geldi, ne yazık ki ihtiyaç duyulan adımlar atılmadı. 6 Şubat Türkiye depremi sonrasında bu eksikliklerle tekrardan yüzleştik. Okullardaki KTMMOB’nun başlatmış olduğu tarama testleri aşama kaydediyor mu?

➣ “O süreçte iki öğretmen sendikası KTMMOB ile yakın istişare içinde olduk. Bir ay benzer biçimde kısa bir sürede İnşaat Mühendisleri Odası 200’e yakın okulda yer edinen 835 binada depreme karşı dayanıklılıkla ilgili bilimsel gözlem ve tespitler yaparak bir riskli okullar raporu hazırladı. Mart ayından beridir de gösterilen sıralama üstünden okul binalarına ileri tetkiklerin yapılması ve daha detaylı bir raporun ortaya çıkmasını bekliyoruz. Bizdeki data bu çalışmaların başladığı yönünde, sadece meydana getirilen çalışmanın hızı, yöntemi ve ne süre bitirilmesinin hedeflendiğiyle ilgili bir bilgimiz yok.”

► Bu bağlamda okullardaki alt yapı emek harcamaları Eylül ayına tamamlanacak mı? Yoksa Eylül’de gene eksikliklerle mi başlayacağız?

➣ “Bu probleminin cevabının ‘hayır, tamamlanmayacak’ bulunduğunu sanırım hepimiz biliyor. Eğitimde her yıl benzer sorunların tekrarlanması ve kalıcı çözümler üretilememesi noktasında kısır bir döngü içerisindeyiz. KTÖS olarak bu döngüyü sadece uzun vadeli ve sürdürülebilir eğitim hedefleri belirleyerek kırabileceğimize inanıyoruz.”

► Kaç okulda bina güvenliği açısından sıkıntılar yaşanıyor?

➣ “Gözle görülür bina güvenliği olan ve erken müdahale edilmesi ihtiyaç duyulan bazı okullarımız var. Yaşadığımız süreçte bahse mevzu okullarımızın bazılarının binaları değişmiş, bir kısmının ise sınıfları başka okullara taşınmış yada konteyner derslik benzer biçimde geçici çözümler üretilmiştir. Biz bu aşamada bir tek belirli okulların değil, en kısa sürede tüm kamusal okulların bina güvenliği açısından incelem edilmesi icap ettiğini düşünüyoruz.”

► ‘Kaynak’ sıkıntısı yaşandığı ifade edilirken, öteki taraftan da kamuya istihdamlar, izaz ikramlar devam ediyor. Bu durumu iyi mi değerlendiriyorsunuz?

➣ “‘Bütçe yok’, ‘kaynak yok’ benzer biçimde ifadeler artık alışılagelmiş bir mazeret oldu ve toplumda karşılık bulmuyor. Hepimiz farkındadır ki kaynak vardır sadece bu kaynağın nerelere kullanılacağıyla ilgili öncelikler, tercihler vardır. Kaynaklarımızı nereye kullanalım? Kamusal eğitime ve sağlığa mı yoksa teşviklere, liyakatsız işe alımlara ve imtiyazlara mı?”

“Yasa önerisi zorla geçerse hukuksal ve sendikal mücadeleye devam edeceğiz”

◆ Öğretmenler (Değişim) Yasa Önerisi’yle ilgili de değerlendirme meydana getiren Gelener, “Demokratik bir süreç izlenmeden, yazları zorla önümüze gelen şekliyle bu yasa tasarısı geçerse her türlü hukuksal ve sendikal mücadeleyi vermeye devam edeceğiz” dedi.

► Öğretmenler Değişim Yasası gündemde. Bu bağlamda fiil ve grevler yapmış oldu, öğretmenler sokağa indi. Bu yasa hayata geçerse ne olacak? 

➣ “Bizim bu değişikliklere karşı duruşumuz iki boyutludur. Birincisi yasa değişikliğinin tartışılma ve Meclis’e geliş sürecidir. İkincisi ise, yasa tasarısının içeriğidir. Süreçlerden bağımsız olarak bir tek sonuçlar üstüne konuşamayız. Öğretmenler yasası değişikliği iyi mi yapılmalıdır? İlk ilkin bir değişim yapılmasına gerek olup olmadığı tartışılmalıdır. Eğer ki bu yasanın güncellenmesi ve değişmesi gerektiğinde aynı fikir olunursa bir sonraki adımda sorulması ihtiyaç duyulan sual değişmesi ihtiyaç duyulan konuların hakikaten yasa kaynaklı mı yoksa eğitim denetimi ve yönetimi kaynaklı mı olduğuna bakılmalıdır. Eğer ki bu mevzular eğitim yönetimi ve denetimi kaynaklıysa, yasa değişikliği yerine Eğitim Bakanlığı sorumluluklarını yerine getirmelidir. İlgili tasarıda da gerekçe olarak sunulan sorunların bir bir çok ise yasa kaynaklı değil, eğitim yönetimi ve denetimi kaynaklıdır.

Gene de yasa değişikliği yapılması düşünülüyorsa, yasa gereği yetkili sendikalarla ön istişare ve emek verme yapılmalıdır. Hemen sonra da Teknik Kurul, toplanma ve emek verme yöntemlerine uygun bir halde çağrılmalıdır. Buraya kadar saydığım adımların hiçbiri gerçekleşmedi.

İlgili tüzüğümüze bakılırsa Teknik Kurul toplantılarında kararlar oy birliğiyle alınır. Teknik Kurul toplantısı da aslına bakarsan tüzükte belirlenen şekilde çağrılmamıştı. Yetkili sendikalara ilk kez o görüşmede gösterilen yasa tasarısı metni asla üstünde konuşulmadan, usulle ilgili yaşanmış olan sert münakaşa esnasında müsteşar ve daire müdürlerinin alelacele oylamasıyla Yüksek Danışma Kuruluna havale edilmiştir. Oy birliğiyle karara bağlanamayan mevzular bir rapor halinde Yüksek Danışma Kuruluna gönderilir. Tüzüğe bakılırsa de sendikaların bu toplantıya danışman götürme hakları vardır. Yüksek Danışma Kurulu toplantısı ise polis ablukası altında ve sendikaların danışmanlarıyla toplantıya iştirakı engellenerek yapılmıştır. Bu süreçte de 22 tane meslektaşımıza polis tarafınca dava okunmuştur.

Toplantıya Eğitim Bakanı, Maliye Bakanı ve Emek harcama Bakanı katılmış ve öğretmenleri ilgilendiren bir mevzuda öğretmenlerin fikri sorulmadan üç bakan da bu yasayı onaylamaktan rahatsız olmamışlardır. Bu denli antidemokratik bir halde geçirilmek istenen yasa tasarısına öğretmenlerin tepkisinin de büyük olması ve öğretmenlerin sokağa inmesinden organik birşey olması imkansız.

İçerik olarak ise tavsiye edilen maddelerin birçoğunun ne bilimsel dayanağı ne de makul bir öne sürülen nedeni vardır. Yazları önümüze gelen tasarı temelde iki mevzuyu hedef alıyordu: birincisi, Mustafa Kemal Atatürk Öğretmen Akademisinin 86 senedir devam eden bu topluma planlı ve ihtiyaca yönelik öğretmen yetiştirme misyonu yerine, sıradanlaştırılarak işlevini yitirmesi. İkincisi ise, gerekçesiz bir halde bir ekip kazanılmış hakların geri alınması ve ek ders, hizmetiçi eğitim benzer biçimde mevzularda koşulsuz ‘zorunluluk’ ilkesi getirilmesi. İkinci bölümde arzu edilenler aslına bakarsak yasanın engel olduğu mevzular değil, yasada halihazırda çerçevesi çizilmiş konulardır. Eğer bir problem olduğu düşünülüyorsa teknik kurul seviyesinde yetkili sendikalarla istişare ederek çözülebilecek konulardır. 

Demokratik bir süreç izlenmeden, yazları zorla önümüze gelen şekliyle bu yasa tasarısı geçerse her türlü hukuksal ve sendikal mücadeleyi vermeye devam edeceğiz.”

► KTES de yetkili olmamasına karşın Meclis görüşmelerine çağrı edildi, bu sendikal mücadeleye darbe mi?

➣ “Hükümetin tercihini ve sendikalarımıza bakış açısını gösteriyor olabilir, sadece kamusal okulların tümünde neredeyse öğretmenlerin tamamı KTÖS ve KTOEÖS üyesidir. Her iki sendikanın da toplumsal önemi, savaşım zamanı, ilkeleri ve vizyonu ortadadır. “

Hususi okullardaki harçların artışı, bu durumun kamuya yansıması…

“Kent merkezlerindeki okulların yeni talebe alacak kapasiteleri yok”

◆ Gelener, artan okul harç tutarları sebebiyle özelden kamu okullarına kaymanın büyüklüğünün ne olacağının Eylül ayında daha net görülebileceğini söylemiş oldu, bilhassa kent merkezlerindeki okullarda yeni talebe alacak kapasite olmadığını altını çizdi.

► Hususi okullarda harçlar ciddi şekilde terfi etti. Eğitim Bakanı’nın “bu mevzuya müdahale edemeyiz” açıklamasını iyi mi değerlendiriyorsunuz? Hususi okullardan, kamuya kayma olursa devlet okullarını ne bekler? Buna ne kadar hazırlıklıyız?

➣“Bir tek Eğitim Bakanı olarak değil, bir milletvekili ve yasa yapıcı olarak bunu söylemesi talihsiz. Yasal düzenleme yapılarak hem hususi okul ücretleri hem de bu ücretlere senelik yapılabilecek zam oranlarının sınırları belirlenebilir. Benzeri yasal düzenleme örnekleri en yakın coğrafyamız Kıbrıs’ın güneyi ve Türkiye’de, ek olarak bazı Avrupa Birliği devletlerinde mevcuttur.

Daha ilkin yaşadığımız ekonomik kriz dönemlerinde de benzeri öngörüler ortaya çıkmıştı. Şu anda bu yönde bir eğilim bulunduğunu görebiliyoruz. Hususi okullardan kamu okullarına kaymanın büyüklüğünün nasıl biteceğini evvel kestirmek güç, sadece Eylül ayında daha net bir tablo görebileceğiz. Kamu okullarında nitelikli eğitim boyutunda aslına bakarsan bir problem yok. Burada karşılaşabileceğimiz en mühim problem, bilhassa kent merkezlerindeki okullarda, kalabalık derslik sayıları. Hatta kalabalık okul sayıları. 700 kişilik, 800 kişilik ve hatta 1000 kişilik ilkokullarımız var. Bu okullarda derslik sayıları tavan yapmış durumda. Esasen modern bir eğitim sisteminde olmaması gerektiği kadar kalabalık. Burada yaşanacak problem okulların yeni talebe alacak kapasitelerinin olmayışı. Bunun çözümünü senelerdir dillendiriyoruz. Daha çok okul yapılması ve okullara talebe kotası konulması. İdeal bir ilköğretim en fazla 350 talebe civarı olmalı, ideal bir ilköğretim sınıfı ise en fazla 25 talebe olmalıdır. Merkezi hükümet ve mahalli yönetimler paydaşlarla bir araya gelip bir halde kent merkezlerinde okul sayısını artırmayı ve okul başına düşen talebe sayısını bu seviyeye çekmek için kısa, orta ve uzun vadeli planlar yapmalıdır.”

► Bakan Çavuşoğlu, tam gün eğitime geçileceğine yönelik açıklamalar yapmış oldu. Buna ne kadar hazırlıklıyız?

➣ “Eğitimde sürenin uzatılması ve kamu okullarında tam gün eğitime geçilmesi ciddiyetle ele alınması ihtiyaç duyulan bir süreçtir. Herhangi bir ön hazırlık, gerekseme analizi ve araştırma yapmadan bunu deklare etmek doğru bir yaklaşım değil.

Eğitime ayrılan süre doğal ki tartışılmalıdır. Toplumun ihtiyaçlarının değişmesi ile beraber öğrencilerin güvenli, nitelikli ve parasız eğitim alacağı ortamlar yaratmak için devlet mahalli yönetimler iş birliğinde projeler üretmelidir.

Kamusal okul binalarının alt yapıları güçlendirilmeli, en verimli şekilde okullarımız örgün ve yaygın eğitim için değerlendirilmelidir. Bu süreçte ortaya çıkabilecek tüm gereksinimler belirlenmeli, bütçe ihtiyacı ve fizibilite araştırmaları ortaya konulmalıdır.

Eğitimde süre ve bu sürede öğrenciye sunulacak içerik ve programlar, öğrencinin okulda geçireceği sürede ne kazanacağı değerlendirilmelidir. Tüm paydaşların katılımıyla bu mevzu tartışılmalı; her çocuğun eşit, parasız ve nitelikli bir halde erişebileceği bir vizyon ortaya konulmalıdır.

KTÖS eğitimde sürenin uzamasına ve okullarımızın tam gün açık kalmasına karşı değildir. Eğer kamu okullarının kapasitelerinin artırılması mevzusunda bir içtenlik var ise, ilk yapılması ihtiyaç duyulan şey eğitimdeki tüm paydaşların ve mahalli yönetimlerin de katılımıyla mevzunun masaya yatırılması ve bilimsel bir halde ele alınmasıdır. Ne yazık ki, hükümet ve Eğitim Bakanlığının, katılımcı ve demokratik süreçler yürütme mevzusunda bugüne dek bizlere gösterdikleri Eylül ayına dönük olarak bizlere ümit vermemektedir.”