2023 Mali Yılı Ek Bütçe Yasa Tasarısı oy çokluğuyla kabul edildi

Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda ek bütçe mevzusunda tartışmalar oldu.

Karşıcılık milletvekilleriyle Maliye Bakanı Özdemir Berova içinde ara sıra sesler yükselirken, 2023 Mali Yılı Ek Bütçe Yasa Tasarısı, açık oylamada 26 kabul, 5 ret verildi. Tasarı oy çokluğuyla kabul edildi.

2023 Mali Senesinde 35 milyar 860 milyon Türk Lirası olarak tahsis edilen ödeneklere, 4 milyar 450 milyon TL eklenecek. 2023 Mali Yılı Bütçesi toplamda 40 milyar 310 milyon TL olarak öngörülüyor.

21 milyar 470 milyon TL olan yöresel gelirin, 3 milyar 980 milyon TL artırılması, 2 milyar 350 milyon TL olan fiyat istikrar fonu gelirinin 470 milyon TL artırılarak 2023 Mali Yılı’nda 35 milyar 860 milyon Türk Lirası olarak öngörülen gelirlerin ilgili kalemlere 4 milyar 450 milyon TL eklenmesiyle toplam 40 milyar 310 milyon TL gelir öngörülüyor.  Yasa resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girecek.

Uluçay

Oylamaya geçilmeden ilkin söz alan CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay, “Senenin bitmesine 3 ay kaldı. 2024 bütçesinin de planlanması gerekiyor. KKTC olarak haiz olduğumuz gelir kanalları üstünde hassasiyetle durmalıyız. Öngörüyle ilgili emek verme yapılmalı….” diye konuştu.

Barçın

CTP Milletvekili Devrim Barçın da konuşmasında, gelir-gider farkı ve borçlanma olmadan gelir-gider dengesinin ek bütçeyle karşılanacağının söylendiğini sadece bunun klasik bir bütçe oyunu bulunduğunu kaydetti.

Bütçenin yalnız bir sayı olmadığını, halka hizmet noktasında her siyasal partinin ideolojik bir göstergesi bulunduğunu ifade eden Barçın, ek bütçe bir başarı benzer biçimde görünse de, halka hizmet noktasında bir başarı olmadığını savundu.

Merkez Bankası’nın kar payının 2023 bütçesinde olduğu benzer biçimde ek bütçede de sıfır göründüğüne işaret ederek, bunun nasıl meydana geldiğini soran Barçın, vatandaşın direkt hizmet almış olduğu belediyelerin paralarından çalındığını ileri sürdü.   

Kıb-tek’in zararına satış yaptığını ve Maliye’den bu parayı talep ettiğini kaydeden Barçın, buna ayrılan kaynağın ne kadar bulunduğunu ek bütçede görmek istediklerini kaydetti.

İç borç ve dış borç hususlarının bilinmesini istediklerini belirten Barçın, “Ödeneklerde kalem yok, nede olsa aktarılır” diye düşünmemek icap ettiğini söylemiş oldu.

CTP milletvekili Devrim Barçın, kürsüye abaküs koyarak, “Toplama çıkarmayı artık bununla yapacağız…” diyerek hesaplamanın iyi mi yapılacağını bu şekilde göstermek istediğini söylemiş oldu sadece Meclis Başkan Yardımcısı Erdem Özdenefe, iç tüzük uyarınca abaküsü kürsüden kaldırması için Barçın’ı uyardı.

Devrim Barçın, hükümete ‘gelir gizleyerek maliye politikası yürütmekten vazgeçin” diyerek seslenerek, gelirleri gizleyecek hükümetin yılsonu  ‘gelirleri artırdım, maliyeyi şu şekilde yönettim’ diyerek basın açıklaması yapacağını savundu.

Berova

Maliye Bakanı Özdemir Berova, CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman’ın teknik açıdan sordurulmuş olduğu soruları yanıtladığı konuşmasında, bu tür bütçelerde sayılar ve teknik konuların komitelerde görüşüldüğünü ifade ederek, “Keşke bu sorular komitede sorulsaydı” dedi.

Berova, ek bütçede anlatılan rakamın toplam gelirler olarak ifade edildiğini belirterek, mevzunun bütçe komitesinde detaylı şekilde irdelendiğini söylemiş oldu.

Özdemir Berova, ithalatla ilgili uygulamaların bugüne dek dövizle yapıldığını ve ortaya çıkan değişik rakamların bundan kaynaklandığını kaydetti.

Maliye Bakanı Özdemir Berova, 2023 yılı ek bütçesinin oluşmasının ana sebebinin giderler açısından ödeneklerde yaşanmış olan sorun bulunduğunu söylemiş oldu.

Berova, “Bu ülkede ilaç yoksa ilaç ödeneği kaleminde kaynak kalmamışsa 41/2019 sayılı yasanın getirmiş olduğu ödeneklere yedek bütçeden yüzde 2.5 kaynak aktarma da mümkün değilse, ek bütçe yapma ihtiyacı ortaya çıkar” diye konuştu.

Berova, öngörülerin abaküsle hesaplanamayacağını Devrim Barçın’ın da bildiğini belirterek, öngörülerle ilgili bir problem olmadığını, rakamsal tartışmaların komitelerde yapılması icap ettiğini söylemiş oldu.

Özdemir Berova, ana muhalefetin ek bütçe mevzusundaki konuşmalarını “Baskın, hücum” diye de vasıflandırdı.

Erhürman

Tekrardan söz alan CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, “Gene Evlere şenlik bir durumla karşı karşıyayız” diyerek başladığı konuşmasında, “Lüzumlu emekler, ek bütçe komiteye gitmeden Maliye Bakanlığında yapılmalıydı” dedi.

Erhürman, bütçenin 1. sayfasıyla 5. sayfasındaki rakamların birbiriyle çeliştiğini işaret ederek, rakamın revize bütçede doğru yansıtılamadığını savundu. Yerel gelirlerin bile yanlış bulunduğunu kaydeden Erhürman, ek bütçenin “çöp” bulunduğunu iddia etti.

Berova’nın verdiği bilgilerin kimseyi doyum etmediğine işaret eden Erhürman, “Toplardık, çıkardık ek bütçede 700 milyon açık var” dedi.

Bu rakamı önemsediklerini şu sebeple bu ülkenin başta eğitim ve okullar olmak üstüne birçok eksiği bulunduğunu ifade eden Erhürman, Maliyeden gelen rakamların birbirini tutmadığını belirtti.

“Bu ek bütçe değil, olmadı. Bunun ek bütçe üstünden bu memlekette hiçbir şey olmaz” diyen Erhürman, Maliye Bakanlığının dönem dışı bulunduğunu savundu. 

Tekrardan kürsüye çıkan CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, ek bütçeye yönelik eleştirilere, “geçen yıl da bu şekilde yaptık, bu yıl da bu şekilde yaptık” diye cevap verildiğini savunarak bunu eleştirdi.

Erhürman, “Ortada bir rezillik var…Bütçede yazan sayı birinci sayfada doğru beşinci sayfada yanlış yazılıyor…2022 bütçesinde de hata vardı, 2023’de de hatalar var. Bu hataları icra eden aynı partiye mensup maliye bakanları…. Rakamlar birbirini tutmaz fakat biz bunu söyleyince suçlu mu oluyoruz?” diye konuştu.

Şahiner

CTP Milletvekili Salahi Şahiner de, 2023 bütçenin kafi olamayacağını ve ek bütçe gerekeceğini senenin başlangıcında söylediklerini anımsattı.

Ek bütçenin de yetersiz bulunduğunu ve gerçekleri yansıtmadığını korumak için çaba sarfeden Şahiner, bunun bedelini kurumlar ve halkın ödediğini altını çizdi.

Ek bütçe kalemlerinden örnekler vererek, hatalı bulmuş olduğu unsurları tekrarlayan Şahiner, yöresel gelirlerde gerçekleşen sayılara dikkat çekti. Şahiner, yöresel gelirlerle, gerçekleşecek rakamlar içinde oldukça ciddi farklar bulunduğunu ve bununla belediyelerin haklarının gasp edildiğini savundu.

İthalattan alınan KDV oranları mevzusunda da çelişkiler bulunduğunu, 100 milyonluk artışa karşılık, gerçekleşen rakamların 1 milyonun üstünde olacağını ifade eden Şahiner, bunun da gerçekle asla alakası olmadığını ve bu hataların bedelinin üreten kesimle halkın ödediğini söylemiş oldu.

Solyalı

CTP Milletvekili Ürün Solyalı da, ek bütçe mevzusunda eleştirilerde bulunarak, ek bütçedeki rakamların enflasyonist yapı ve yaşam pahalılığıyla bağdaşmadığını, yatırım öngörmediğini ve hususi sektörü yatırım açısından desteklemediğini söylemiş oldu.

Ek bütçenin yalnız cari giderleri bir halde ödeyeceğini ve gelecek vaadi taşımadığını kaydeden Solyalı, “Gayri adil istihdam neticesinde bu bütçe ne kadar yük alıyor bunu açıklamak zorundasınız” dedi.

Devletin hiçbir denetim yapmadığını, bu ülkeye gelenlerin ne yaptığını denetlemediğini, “talebe” adı altında üniversitelere gelenler için güvence almadığını söyleyen Solyalı, Merkezi Cezaevi için ek bütçe istenmesini eleştirdi.

Sınır dışı edilen suçluların tayyare biletlerinin bizim cebimizden değil, onların cebinden karşılanması icap ettiğini kaydeden Solyalı, ek bütçede yer edinen öteki maddeler mevzusuna da eleştirilerde bulunmuş oldu.

Şahali

CTP Milletvekili Erkut Şahali, Maliye Bakanının Meclis oturumunda olmamasını eleştirerek, “Biz bir irade bekliyoruz. Önümüze gelen bu hatalı ek bütçenin derhal geri çekilmesi gerek” dedi.

Bu bütçenin yanlış bulunduğunu söyleyen Şahali, “Bütçenin finansmanı mevzusunda başlangıç kıymet yanlışsa, geriye kalanı da yanlış olur” dedi.

Hükümetin ek bütçeyi komiteye değil, direkt meclisten çekmesi icap ettiğini vurgulayan Şahali, tasarının sadece sahibi sayılan Maliye Bakanı yada aslolan sahibi olan Başbakan tarafınca geri çekilebileceğini söylemiş oldu.  

Ek bütçe rakamlarının esas bütçe sayıları üstünden hazırlandığını, esas bütçe sayıları yanlışsa ek bütçe rakamlarının da doğru olmayacağına işaret eden Şahali, yanlışın komitede değil, esas deposu olan Maliye Bakanlığında düzeltilmesi icap ettiğini altını çizdi.

Bu yasanın metin kısmında yazanlarla, sayı kısmında yazanların aynı olmadığını vurgulayan Şahali, “Metin olarak yazdığınız şeyin tabloda karşılığı yok” dedi. “Burası çadır devletiyse, bilelim ve ona gore işlem yapalım” diyen Şahali, gelir ve gider tablolarında yazan her bir kuruşunun hesabının verilmek zorunda bulunduğunu altını çizdi.

“Bizim ret verdiğimiz fakat sizin geçmesi için genel kurulda oy verdiğiniz bütçenin sayıları Maliye Bakanlığı tarafınca yok sayılıyor” diyen Şahali, “Bundan sonrasında size umduğumuz benzer biçimde değil, tanıdığımız benzer biçimde davranacağız” dedi.

Kürşat

CTP Milletvekili Fide Kürşat da, ek bütçenin “ala guduru” hazırlanmış bir ek bütçe bulunduğunu savunarak, 2023 bütçesinin de benzer bir halde geçer geçmez dövizden dolayı anlamını kaybettiğini anımsattı.

Meclise getirilen ek bütçenin geri çekilmesi icap ettiğini vurgulayan Kürşat, ek bütçedeki rakamların birbirini tutmadığını kaydetti.

Kürşat, bütçede olduğu benzer biçimde ek bütçede de tarıma ayrılan payın giderek azaldığını ifade ederek, ek bütçede Ziraat Bakanlığının payına 100 milyon TL düştüğünü söylemiş oldu.

Tarımda yapısal değişimlerin yapılabilmesi ve direkt gelir desteklerini yapılabilmesi için tarıma ayrılan bütçenin artırılması icap ettiğini belirten Kürşat, ziraat alanında lüzumlu düzenlemelerin acilen yapılması icap ettiğini kaydetti.

Destek ödemelerinin gününde yapılmasının önemine dikkat çeken Kürşat, geçen yıla ilişik kuraklık haritasının hala yapılmamasını eleştirdi.

Çiftçilerin yeni ekim dönemine girdiklerini sadece geçen devrin haritasının hala ortada olmadığını belirten Kürşat, harnup fiyatlarının hala belirlenmemesini de eleştirdi.

Ülkede ekmeğini taştan çıkaran üretici insanların ülkeye dört elle sarılabilmesi için emeğinin karşılığını alması icap ettiğini vurgulayan Kürşat, piyasanın ucuzlatılması ve alım gücünün arttırılması mevzusunda Ziraat Bakanlığına oldukça görevler düştüğünü söylemiş oldu.