İklim Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi SİTA’nın düzenlemiş olduğu, Yeşil Sulh Hareketi, Biyologlar Derneği ve GİKAD’ın katkıları ile meydana gelen SİTA Şimal Kıbrıs İklim Zirvesi yapılmış oldu.

Ülke siyasetinin zirvedeki isimlerinin iştirakı ile meydana gelen Zirve’de ; Lefkoşa İklim Sözleşmesi imzalandı, sunumlar gerçekleştirildi ve KKTC 1. İklim ve Çevre Ödülleri sahiplerini buldu.

Zirvede Lefkoşa İklim Sizleşmesi de İmzalandı.

“İklim krizinin ülkedeki etkilerini gözler önüne sermek, ülkesel önleme ve uyum stratejilerinin belirlenmesine katkı sağlamak, acil tedbir planlarının oluşturulmasına zemin hazırlamak ve sivil cemiyet kuruluşları ve toplumla karar vericileri eyleme geçirmek” amacıyla düzenlenen Zirvede, “Lefkoşa İklim Sözleşmesi” imzalandı.

Başbakan ve UBP Genel Başkanı Ünal Üstel, Başbakan Yardımcısı ve DP Başkanı Fikri Ataoğlu ve Ana Karşıcılık Partisi Lideri ve CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman etkinlikte imza koyarken YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı, Kazakistan Ziyareti sebebi ile İklim Sözleşmesi’ne bigün ilkin imza atmıştı. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da sözleşmeyi destekçi olarak imzaladı.

İmzalanan Lefkoşa İklim Sözleşmesinde şu maddeler içeriyor.

SITA KUZEY KIBRIS İKLİM ZİRVESİ

LEFKOŞA İKLİM SÖZLEŞMESİ

18 EKİM 2023, LEFKOŞA

Biz, İklim Krizinin yönetilmesi ve önlem alınması ihtiyaç duyulan bir problem olarak kabul eden taraflar olarak, bugün alacağımız önlemlerin yarınlarımızı şekillendireceğinin bilinci ile ;

1. İklim Krizi ile Savaşım mevzularında ortak akılla emek harcamayı,

2. Doğamızın, ormanlarımızın ve su kaynaklarımızın korunması adına lüzumlu tedbirleri vakit kaybetmeden almak için gereksinim duyulan tüm adımları atmayı,

3. Devletin tüm bakanlıkları ve kurumlarında iklim krizinin gerekliliklerinin gözeterek hareket etmeyi,

4. Bundan sonrasında kurulacak hükümetlerde, orman, organik kaynaklar, iklim ve çevrenin aynı Bakanlık altında olması yönünde kararlılık göstermeyi,

5. İklim Krizi krizle ilgili emekler yürüten daire, kurum yada birimlerde çalışacak kafi sayıda uzman olmaması halinde, Eğitim Bakanlığı tarafınca saptanca ve burslarla bu alanda yetişecek insan sayısının artırmayı,

6. Fosil yakıt kullanımını azaltma hedefiyle, Hybrid ve elektrikli araçlara uygulanan vergilendirme sistemlerini teşvik edici hale getirmeyi,

7. Elektrikte yeşil enerjiye geçişi ve depolama sistemlerinin kullanımına yönelik emek harcamaları hızlandırmayı,

8. Yenilenebilir enerji kaynaklarının(Güneş ve Rüzgar) kullanımının teşvik edilmesi için lüzumlu emek harcamaları yapmayı,

9. İklim krizi bilincini ve farkındalığı çoğaltmak adına, bilim adamları ve mevzusunda uzman Sivil Cemiyet Kurumlarının görüşleri doğrultusunda okul öncesi dahil tüm eğitim kademelerine iklim değişikliğinin önlenmesi ve uyarlama süreçleri ile ilgili eğitim verilmesini sağlamayı,

10. Saydam ve denetlenebilir çevre bütçesi oluşturmayı ve toplanan deposu İklim Krizi Adaptasyonu ve Önleme çalışmalarında kullanmayı,

11. Mahalli Yönetimlerin İklim Krizi ile ilgili emekler yapma sorumluluğunu da dikkate alınarak, her belediyede İklim Krizi Masası kurulmasını ve belediyelerin aksiyon planlarını oluşturmasını teşvik etmeyi,

12. Her Belediyenin atık yönetimini daha etkin ve sıhhatli yapabilmesi adına gereksinim duyulan bilimsel temelli şekilleri desteklemeyi ve yasa dışı çöp toplama alanlarını ıslah etme çalışmalarını desteklemeyi,

13. Belediyenin minimum bir çeşit atığın geri dönüşüm projesini gerçekleştirebilmesini sağlamak adına lüzumlu emek harcamaları yapmayı,

14. KKTC Meclisinden oy birliği ile geçirdiğimiz Paris Antlaşması ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve sözleşmesinin gereklerini yerine getirmeyi

Kuracağımız tüm hükümetlerimizin öncelikli hedefleri içinde tutacağımızı taahhüt ediyoruz.

Ünal Üstel , Başbakan ve UBP Genel Başkanı

Tufan Erhürman, Ana Karşıcılık Partisi Lideri CTP Genel Başkanı

Fikri Ataoğlu, Başbakan Yardımcısı ve DP Genel Başkanı

Erhan Arıklı, Bayındırlık Ulaştırma Bakanı ve YDP Genel Başkanı

Sözleşmeyi imzası ile onurlandıran

Ersin Tatar, KKTC Cumhurbaşkanı

Zirve açılış konuşmaları ile açıldı.

Özdemir Tokel ; “Her alanda yeşil dönüşüm için şimdi harekete geçme zamanı”

Zirve’nin açılış konuşmasını meydana getiren, SİTA Kurucu Başkanı Özdemir Tokel, Zirve Adına Manifesto niteliği taşıyan bir konuşma gerçekleştirmiş oldu. Özdemir Tokel konuşmasında;

“İklim değişikliği, insanlığın ve ülkelerin üstünde yarattığı yaşamsal etkisinde bırakır yüzünden, artık oldukca ciddi bir güvenlik problemi haline dönüşmüştür. Bu yüzden, yaşananlara, artık yalnız iklim değişikliği değil, iklim krizi demekteyiz. Oldukca yakın bir gelecekte gıdaya, suya, enerjiye ve daha pek oldukca şeye ulaşmada sorun yaşayacağız. O yüzden iklim krizini konuşmak, artık bir seçenek değil bir zorunluluktur. Gezegenimiz, endüstri devrimi ile beraber hızla ısınmaya başladı ve hala ısınmaya devam ediyor. Gelişen endüstri ve artan fosil yakıt kullanımı yüzünden 1850’lerden bu yana yeryüzünde averaj ısı ortalama 1.2 aşama arttı. Bu ölümcül bir ısınmadır, ölümcül bir krizdir. Bilim adamlarının yapmış olduğu araştırmalara bakılırsa;

Dünya 125 BİN senedir, asla bu kadar sıcak olmadı. Son 8 yıl kayıtlara geçmiş en sıcak 8 yıl oldu. Dünyanın akciğeri amazon ormanlarının %17’sini Su rezervlerimizin %20’sini daha şimdiden kaybettik. Her gün, onlarca canlı türü yok oluyor. Son 25 senedir Görnland’daki buz tabakasında oldukca net görülen bir azalma var. Deniz seviyeleri asla olmadığı kadar terfi etti. Sel, orman yangını, kuraklık, fırtına benzer biçimde felaketlerin yaşanma sıklığı son 30 yılda minimum 3 kat arttı. Yaşanmış olan tüm bu felaketler yüzünden her yıl averaj 20 milyon insan göç ediyor ve iklim mültecisi oluyor. Peki buna bir çözüm bulmazsak ne olur? Yıkım olur. İnsanlık yok olur.” dedi.

Herkesi İklim Krizi’ne yönelik harekete geçmeye çağıran Özdemir Tokel ;

“Küresel ısınmanın tesirleri ile artan ısı ve yaşanmış olan kuraklık yüzünden, halihazırda cayır cayır yanan ormanlarımız 10 kat daha çok yanacak. Orman varlığımız yok olacak. O uğruna canlarımızı feda etmeye hazırız dediğimiz topraklar yok olacak. Ortada uğruna can verilecek toprak kalmayacak. Bununla beraber ziraat da yok olacak. Kıtlıklar yaşanacak. Oldukca daha kırılgan coğrafyalarda yaşayan milyonlarca insan, iklim krizinin yarattığı etkisinde bırakır yüzünden göç etmek zorunda kalacaklar. İklim göçü bizi de vuracak. Değişen iklim ve hava vakaları sonucunda, şimdi yaşadığımız sellerin oldukca daha yıkıcı olanları ile yüzleşmek zorunda kalacağız. su rezervlerimiz yok olacak.. Verimli ziraat arazilerimiz yok olacak, bu şekilde devam ederse, 30 ile 50 yıl içinde, şu anda mevcud nebat ve hayvan türlerinin 3’te 1’i yok olacak. önümüzdeki 50 yıl içinde 100 milyona yakın insan iklim krizine bağlı sorunlardan dolayı yaşamını kaybedecek. Küresel Önlemler alınmazsa, Küresel ısınmanın esas yıkıcı tesirleri görülmeye başlamış olacak. buzullar eriyecek, deniz suları yükselecek. Sahil kentlerimizin tamamı sular altında duracak. Harekete geçmeliyiz bundan dolayı; Her ülke kendi üstüne düşeni yapmazsa, karbon ayak izlerimizi dünyanın her yerine bırakmaya devam edersek. insanlığın evi yok olacak. Uzmanlar, Küresel çapta ortalama 500 trilyon dolarlık bir servetin bulunduğunu söylüyor. Dünya Ekonomik Forumu’nda piyasaya sürülen rapora bakılırsa; eğer dünya fosil yakıtlar ve enerji tüketimi mevzusundaki bu şekilde devam ederse, önümüzdeki 50 yılda bunun dünya ekonomisine maliyeti 178 trilyon dolar olacak. Şu demek oluyor ki toplam servetimizin 3 te 1 i yok olacak. Peki bu krizden çıkış mümkün mü? Evet mümkün, Fakat bilmeliyiz ki bu değişiklik kolay ve acısız olmayacak. Bu krizden kurtulmanın ilk adımı her şeyde olduğu benzer biçimde ilkin eğitim. iklim ve çevre bilinci konularının okul yaşamının mühim bir parçası olması koşul. Bu mevzuda yep yeni bir vizyon geliştirmemiz koşul. Dönüştürmemiz ihtiyaç duyulan ikinci alan ise iktisat. Dünya Mevcut ekonomik sistemle devam ederek bu problemi çözemez. Asla durmadan üreterek, üstelik bu üretimi fosil yakıtlarla yaparak bu sorundan kurtulamayız. Krizden kurtulmak için, Ekonomik sistemimizi ve tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz. Sürdürülebilir bir ekonomik sisteme geçmeliyiz. yeşil ekonomiye geçmeliyiz. Fosil Yakıt kullanımından vazgeçmeliyiz. Enerji Üretim Yöntemlerimizi değişmeliyiz. Enerji verimliliğine itina göstermeliyiz. Enerji harcamalarımızı düşürmeliyiz. Suyu verimli kullanmalıyız. Ormanlarımızı korumalıyız. Özetle Her alanda Yeşil dönüşümü sağlamalıyız. İklim Krizi ile savaşım, kamuya, ilgili aktörlere, akademisyenlere, sendikalara, STK’lara, iş insanlarına kısaca tüm kuruluşlara büyük bir mesuliyet yüklüyor. Bir araya gelmeli ve Katılımcı süreçlerle stratejilerimizi belirlemeliyiz. Bunun ilk adımlarını umuyorum bugün burada atacağız.” şeklinde konuştu.

Biz gezegenin hükümdarı değiliz diyen Özdemir Tokel;

“Biz bu gezegenin yalnız bir parçasıyız. Onunla uyum içinde yaşama geri dönmeliyiz. Artık Zamanımız kalmadı. Dönemin harekete geçme zamanı bulunduğunu vurgulayan Özdemir Tokel; “Vakit çocuklarımıza yaşanabilir bir gelecek ve gezegen bırakma zamanıdır. Harekete geçen ve böylesi güzel etkinliklerin yaratmamıza vesile olan SİTA kurucularına, Zirvenin toplanmasını elde eden tüm panelistlere, SİTA etkinlik koordinatörlüğü görevini üstüne alan sayın Ayşe Onar’a, Genel Yazman Alev Alp’e, Etkinlik Danışmanımız GİKAD temsilcisi ve Final Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Şerife Gündüz’e, Yeşil Sulh Hareketi Başkanı Sayın Feriha Tel ve Yeşil Sulh Hareketine, Biyologlar Derneği Başkanı Hatice Benan Biçentürk, Genel Yazman Gizem Mulla ve Biyologlar Derneği’ne, GİKAD Başkanı İçim Çağıner Kavuklu’ya ve GİKAD’a, ülkemizin çevresine yaptıkları katkılardan dolayı ödül alan sivil cemiyet kuruluşlarına tamamına, hazırlanan Lefkoşa İklim Sözleşmesi’ne imza koyan meclisteki tüm siyasal parti teşekkür ediyoruz” diyerek konuşmasını tamamladı.

Fikri Ataoğlu ; Zirvede ortaya konanları biz yol haritamız olarak kabul edeceğiz.”

Zirvede ikinci sözü alan Başbakan Yardımcısı, Gezim Çevre Kültür Bakanı Fikri Ataoğlu, iklim değişikliğinin ciddiyetine işaret ederek, zirveyi düzenleyenlere teşekkür etti, iklim değişikliğine karşı KKTC olarak üstlerine düşen vazife her neyse halletmeye hazır olduklarını söylemiş oldu. Ataoğlu, iklim değişikliğine yönelik atılan yasa düzenlemeleri ve öteki emek harcamaları anlatarak, zirvede, orman yangınlarına karşı emekler, sulak alanların, ziraat alanlarının korunması için yapılacak emek harcamaları bakanlık olarak yol haritası kabul edeceklerini, yapılması gerekenleri yapacaklarını belirtti.

Tufan Erhürman; KKTC’nin uzun vadeli planlama çalışmalarında iklim başlığı da olmalı”

CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, daha güzel bir çevre daha güzel bir dünya için emek harcama meydana getiren herkesi kutlama etti. Erhürman, muharebeye işaret ederek, orada barbarlık yaşandığını, içinde evlatların bulunmuş olduğu hastanenin bombalandığını ve evlatların öldürüldüğünü belirterek, bunu kabul etmenin olanaksız bulunduğunu altını çizdi. Küçüklere güzel bir çevre ve güzel bir dünya bırakmak tartışılırken bir yanda da barbarlık yaşandığını ifade eden Erhürman, bu yaşananların insanlıkla ilgili olamayacağını kaydetti. Erhürman, KKTC’nin dünyada ufak bir alana haiz bulunduğunu, sadece dünyada olacak olanlara karşı planlamaları şimdiden yapması icap ettiğini, 5 yıl içinde ülkede deniz ve ormanların ne olacağının, ziraat arazileri ve su alanlarının iyi mi korunacağının ehemmiyet taşıdığını altını çizdi. Ülkede, çevre, deniz, orman alanlarının korunması, ülkenin her açıdan temiz tutulması için nüfus planlamasının mühim bulunduğunu ifade eden Erhürman, çevre üstüne bilinmeyen oldukca mevzu bulunduğunu, bu yüzden bugün düzenlenen zirvenin ülkenin ve evlatların geleceğine pozitif katkıları olmasını ve yeni ufuklar açmasını temenni etti.

Ünal Üstel ; Meclisten geçirdiğimiz Paris Sözleşmesi’nin gereklerini hep beraber yapacağız.”

Başbakan Ünal Üstel de, harpte insanlığın yitirildiğini, son olarak hastanenin vurulması karşısında da insanlığın daha çok sessiz duyarsız kalmamasını temenni etti. Üstel, İklim Zirvesi’nin, iklim krizine işaret etmesi açısından mühim bulunduğunu, ülkede de bunun yakından hissedildiğini vurgulayarak, vakit kaybetmeden hep beraber harekete geçmeleri icap ettiğini kaydetti. Ülkede yeşil enerjiye geçiş için ihtiyaç duyulan adımları hükümet olarak attıklarını, ormanların korunması, yananların yerine yeni ağaçların dikilmesi, geleceğe yönelik planlamaların yapılması için lüzumlu emek harcamaları yaptıklarını ifade eden Üstel, Paris Sözleşmesi gereklerini yerine getirmek için de harekete geçeceklerini söylemiş oldu. İklim krizinin en oldukca ufak ülkeleri etkilendiğini ifade eden Üstel, iklim değişikliğine karşı büyük ülkelerin ufak ülkeler kadar harekete geçmesi icap ettiğini altını çizdi, hayırlara vesile olmasını temenni etmiş olduğu zirveye destek veren her insana teşekkür etti.

“Ersin Tatar : Fosil yakıt sorununa çözüm bulunmalı”

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ise zirvenin, ülke için hayırlara vesile olmasını diledi, KKTC ufak bir alanda olsa da bölgede mühim bir yere haiz bulunduğunu belirtti. Tatar, bölgede yaşanmış olan gelişimleri devlet olarak yakından takip ettiklerini, bu çerçevede 100 kilometre ötede yaşanmış olan savaştaki vahşeti şiddetle kınadı. Kıbrıs’ta da bu işin ciddiyetinin görüldüğünü, o yüzden Kıbrıs Türk halkının hakkının ve hukukunun korunması mevzusunda birlik olmanın önemini vurgu meydana getiren Tatar, çevrenin korunmasının da önemine işaret etti. Tatar, devletin ve halkın çevreye duyarlılığının bulunduğunu sadece son zamanlardaki yapılaşmalara karşı lüzumlu adımların zamanında atılamadığını ifade ederek, halk sağlığı ve çevre bilinci için lüzumlu adımları atma zamanı geldiğini kaydetti. Anavatan Türkiye’den getirilen su projesinin, iklim değişikliğini önlemeye bir katkı bulunduğunu ifade eden Tatar, ziraat alanında da bu suyun kullanılmasının daha da büyük ehemmiyet taşıdığını belirtti. Ülkeye kablo ile elektrik gelmesiyle de bu katkının artacağını ifade eden Tatar, bu mevzuda Cenup Kıbrıs’a da sürdürülebilir bir çevre için iş birliği teklifinde bulunduklarını, sadece kabul görmemelerinin anlaşılır olmadığını kaydetti. Tatar, ülkede yeşil enerjinin kullanılması yada desteklenmesiyle, ülkedeki fosil yakıt kullanılması sorununa da köklü bir çözüm bulunacağına inanç belirterek Türkiye Cumhuriyeti’nin de bu projeyi desteklediğini açıkladı, Cenup’in zihniyetini anlamadığını söylemiş oldu. Bu zihniyetle bir antak kalma yapılmasının da mümkün olmadığını ifade eden Tatar, Cenup’in su ve elektrik mevzusunda KKTC ile iş birliği yapabileceğini fakat devlet olarak kabul göreceği düşüncesiyle bunu yapmadığını söyledi. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, fosil yakıt sorununa çözüm bulunursa Kıbrıs adası olarak iklim değişikliğine katkı sağlayacaklarını ifade ederek, Cumhurbaşkanlığı olarak da çevre mevzularına katkıda bulunmak için ihtiyaç duyulan emek harcamaları yaptıklarını, atıklardan kullanılabilir araç-gereç üretimi yapılabileceğini, enerji üretilebileceğine işaret etti. Konuşmaların peşinden uzmanların sunumlarına geçildi.

Zirvede 10 sunum gerçekleştirildi.

Zirvenin Bilimsel Sunumlar bölümünde ; Açılış Sunumunu Prof.Dr. Şerife Gündüz

“6. Büyük Kitlesel Yokoluş” adı ile gerçekleştirmiş oldu.

Meydana gelen birinci panelde Prof Dr. Mustafa Altunç “Meteoroloji ve Mühendisliği Afetlerin Neresindedir?” , Prof.Dr.Serkan Abbasoğlu “KKTC ve Enerji: Kriz Bir Başarı Hikayesine Dönüşütü mü?” , Yrd.Doç.Dr. Bertuğ Akıntuğ “Küresel Isınma ve Klimatik Afetler(Kentsel Seller” Hatice Benan “Kıbrıs’ın Tehdit Altındaki Biyo çeşitliliği” Feriha Tel “İklim Krizi ve Adil Uyum” temalı sunumlarını gerçekleştirdiler.

İkinci Panelde ; İbrahim Alkan “Atık: İklimi Değiştiren Gizli saklı Çekince”, Ahmet İyigün “Orman Yangınları ve İklim Krizi”, Dr.Beste Oymen “Yaşamsal Bilinmezlik: İklim Krizi ve Besin Güvencesi, İzlem Düzen“İnsan, Ziraat ve İklim Değişikliği” temalı sunumlarını gerçekleştirdiler.

SİTA İklim Zirvesinde Şimal Kıbrıs 1. İklim ve Çevre Ödülleri de dağıtıldı.

SİTA İklim Zirvesi’nde geliştirdikleri projeler ve yaptıkları çalışmalarla, iklim ve çevreye katkıda bulunan toplam 19 kurum ve sivil cemiyet kuruluşuna ödülleri takdim edildi.

Ödül alan Sivil Topluk Kuruluşu ve Kurumların Sıralaması ;

1. Yeşil Sulh Hareketi

2. Biyologlar Derneği

3. Çevre Platformu

4. Karşıyaka Kültür ve Sanat Derneği

5. Çatalköy’ü Geliştirme ve Kültür Derneği

6. Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği

Kış saati uygulaması başlıyor

Kış saati uygulaması başlıyor

7. Dipkarpaz Çevre Tabiat Koruma ve Toplumsal Aktivite Derneği

8. Spot

9. Kuşkor

10. Herdaim Dostlar Derneği

11. Yeşil Bilezik Projesi

12. Final Üniversitesi Yeşil Okullar Projesi

13.Gikad Yeşil Okullar Projesi

14.Gönyeli Alayköy Belediyesi

15. UKÜ Sürdürüleblir Kampüs

16. Taşkent Tabiat Parkı

17. Karpaz Dostları Derneği

18. Sulak Alanlar Topluluğu